Tot de dood ons scheidt, scheiden op latere leeftijd

Op maandag 5 oktober zendt de KRO-NCRV de nieuwe documentaire van Niels van Koevorden uit over scheiden op latere leeftijd, nadat deze op het Nederlands Film Festival in premiere is gegaan.

‘Tot de dood ons scheidt’ is wat ze elkaar beloofden: Marga en Mat, Gerda en Bennie. Na bijna 40 jaar huwelijk en een gedeeld leven met kinderen en kleinkinderen, besluiten ze nu alsnog uit elkaar te gaan.

In de spreekkamer van de mediator

In de spreekkamer van de mediator regelen ze hun scheiding. Ze bespreken de oorzaak van hun breuk, maken zich emotioneel los van elkaar, verdelen de boedel en zetten uiteindelijk een handtekening onder hun echtscheidingsconvenant.

Documentairemaker Niels van Koevorden toont het proces van echtscheiden zonder enige opsmuk. Zijn dwingende kader, waarbij de stellen de kijker recht in de ogen kijken, is weinig verhullend. Haarfijn legt hij de pijn van scheiden bloot.

Het verdriet, de spijt, de melancholie van hun gedeelde herinnering. Maar tegelijk ook de troost, de opluchting zelfs, als ze aan het einde van het proces hun handtekeningen zetten, net zoals ze dat ooit deden toen ze trouwden.

Relatie beëindigen op latere leeftijd

Regisseur Niels van Koevorden vertelt: Toen ik aan deze film begon, moest ik denken aan het moment dat ik mijn eerste vriendinnetje verliet. De angst om de ander pijn te doen, het gebrek aan lef om een knoop door te hakken, lange rationele discussies om vervolgens geen echte woorden te vinden en veel onnodig lange stiltes.

Om dan uiteindelijk toch te kiezen voor je eigen geluk en stilzwijgend de deur uit te gaan om een nieuwe weg in te slaan. Wetende dat je de ander daarmee groot verdriet doet. Dat proces heeft zich daarna nog enkele keren herhaald totdat ik mijn grote liefde trof.

Daarmee lijkt ‘uitmaken’ iets van uit mijn jeugd. Zeker als kind van ouders die al lang gelukkig getrouwd zijn, stond ik nooit stil bij het feit dat je op latere leeftijd ook kunt besluiten om je relatie te beëindigen, ook al heb je elkaar ooit eeuwige trouw beloofd.

Al 40 jaar samen

Tot de doodt ons scheidt laat zien hoe dat is na een huwelijk van decennia. Hoe ga je bij iemand weg als je al 40 jaar met diegene aan de keukentafel zit? Als je kinderen en misschien kleinkinderen hebt?

De film toont dat proces van losmaken, zo dichtbij als ik kon komen. De argumenten, de emoties, de stiltes. Ik ontdekte dat het net zo verdrietig is als dat het ook moedig is, soms zelf noodzakelijk. Ook mensen van bijna 70 zijn in staat om een andere weg in te slaan. In de hobbels die daarmee gepaard gaan tonen Marga, Mat, Gerda en Bennie veel liefde naar hun voormalige geliefde.

Taboe scheiden op latere leeftijd

Je voelt in het uit elkaar gaan hoe verbonden ze zijn, hoeveel gedeelde geschiedenis en herinneringen er zijn, hoe zelfs hun kledingstijlen in de loop der jaren vergroeid zijn geraakt. En terwijl ik naar deze dappere mensen keek, terwijl zij stapje voor stapje een onzekere toekomst zonder elkaar naderden, dacht ik vaak terug aan de dag dat ik mijn eerste vriendinnetje verliet. Daarmee hoop ik met deze film niet alleen een taboe
te doorbreken van scheiden op latere leeftijd, maar bij iedereen een gevoelige snaar te raken.

50-plusser scheidt bijna 2 keer zoveel als in 2000

Het aantal 50-plussers dat in Nederland per jaar scheidt, is in de afgelopen twintig jaar bijna verdubbeld. Dit terwijl het totale aantal echtscheidingen juist afnam.

De gemiddelde leeftijd waarop mensen scheiden lag in 2018 rond de 46 jaar. Dat is ca. 6 jaar hoger dan in 2000.

Bij een echtscheiding in 2018 had een huwelijk gemiddeld 15 jaar geduurd. In 2000 was dit nog meer dan 2 jaar korter.

Het aandeel van 60-plussers in het totaal aantal echtscheidende personen is tussen 2000 en 2018 gestegen van 3,8% naar 10,5%.