Bijzondere curator voor kind bij scheiding

Wie komt op voor de belangen van het kind? De Kinderombudsman heeft rechters opgeroepen vaker gebruik te maken van de mogelijkheid om een bijzondere curator te benoemen als belangenbehartiger van het kind in familie(echtscheidings)zaken. Het Landelijk Overleg Vakinhoud Familie- en Jeugdrecht (LOVF) heeft daartoe een protocol opgesteld.

Belangenstrijd

Een bijzondere curator kan worden benoemd als er een belangenstrijd is tussen ouder(s) en kind, die te maken heeft met de opvoeding, de verzorging of het vermogen van het kind. Het maakt daarbij niet uit of de ouders het met elkaar eens zijn of lijnrecht tegenover elkaar staan. Kinderrechter Judith Louwinger-Rijk, voorzitter van de werkgroep, “In echtscheidingszaken ontstaat ook regelmatig een belangenstrijd, als het gaat over de omgangsregeling en de vraag waar het kind gaat wonen”, zegt ze. “De positie van kinderen is de afgelopen jaren moeilijker geworden omdat ouders vooraf, als er vaak nog veel strijd is, een ouderschapsplan moeten maken. En na de echtscheiding houden ze gezamenlijk het gezag. Dat leidt nogal eens tot conflicten. Deze regelingen doen meer recht aan de positie van beide ouders, maar kunnen ertoe leiden dat kinderen – van nature loyaal aan hun ouders – in de knel komen. De inzet van een bijzondere curator kan dan nuttig zijn.”

Extra instrument

Het protocol verplicht rechters niet om een curator te benoemen, zegt Louwinger. “Zij vormen hun eigen onafhankelijke oordeel, maar hiermee maken we rechters wel alert op deze mogelijkheid om dingen op te lossen. Je moet het zien als een extra instrument in de gereedschapskist van de rechter, waarmee hij kinderen een stem kan geven. Ook jonge kinderen, als hun ontwikkeling dat toelaat. De rechter kon al besluiten kinderen te horen, maar dat gebeurde zelden met kinderen onder de twaalf.”

Werkwijze

Een verzoek tot benoeming kan worden ingediend door het kind, (een van) de ouders, pleegouders of een gezinsvoogd. De rechter kan ook uit zichzelf besluiten een curator aan te stellen, na overleg met de betrokken partijen. Dat is een advocaat die gespecialiseerd is in familiezaken, een psycholoog of een (ortho)pedagoog. Benoeming van een duo is ook mogelijk. “De rechter zet een taakomschrijving op papier”, zegt Louwinger. “Bijvoorbeeld onderhandelen met de ouders over een ouderschapsplan waar het kind het helemaal niet mee eens is”. Ziet het ernaar uit dat de bijzondere curator verzoeken aan de rechtbank moet doen – denk aan wijziging van de verblijfplaats van het kind – dan zal de rechter een advocaat benoemen.

Lopende procedures

Lopende procedures worden voorlopig aangehouden om de curator gelegenheid te geven met het kind en de ouders te praten en (binnen vier weken) een verslag te schrijven over zijn bevindingen. Betrokkenen krijgen twee weken de tijd om te reageren. Is iedereen het eens, dan doet de rechter uitspraak. Zo niet, dan wordt een nieuwe zitting gepland en gaat de zaak verder.

Curator

Een bijzonder curator kan een advocaat zijn die gespecialiseerd is in familiezaken, een psycholoog of een pedagoog. Het is ook mogelijk om een duo te benoemen. Een verzoek tot benoeming kan worden ingediend door het kind, een ouder, een pleegouder of een gezinsvoogd, maar de kinderrechter kan ook uit zichzelf besluiten een curator aan te stellen.

De werkwijze wordt in de loop van 2015 geëvalueerd.

Bron: De Rechtspraak