Een scheiding is altijd ingrijpend. Maar wanneer partners uit verschillende culturen komen, kan het uit elkaar gaan extra complex zijn. Verschillen in normen, waarden, geloof en familiebanden kunnen de emoties en beslissingen rondom een scheiding versterken. Toch hebben alle stellen die uit elkaar gaan één ding gemeen: het verlangen naar rust, begrip en een nieuwe start.
Scheiden is niet in elke cultuur vanzelfsprekend
In sommige culturen wordt scheiden gezien als een persoonlijke keuze, in andere is het een groot taboe. Binnen interculturele relaties komt dat verschil soms pijnlijk naar voren: de één wil uit elkaar, terwijl de ander bang is voor afwijzing door de familie of gemeenschap.
Schaamte, schuldgevoel of sociale druk spelen vaak een grote rol. Ouders of familieleden kunnen zich met de scheiding bemoeien of proberen deze tegen te houden. Daardoor komt er een extra laag spanning bovenop het emotionele proces van het uit elkaar gaan zelf.
Juridische en religieuze verschillen
In Nederland geldt één wettelijk systeem voor echtscheidingen, maar niet alle religieuze of culturele tradities sluiten daar automatisch bij aan. Zo kunnen er situaties ontstaan waarin:
- een religieuze echtscheiding (zoals een islamitische of hindoestaanse) niet automatisch juridisch geldig is;
- culturele opvattingen over de rol van vader of moeder botsen met afspraken over co-ouderschap;
- er misverstanden ontstaan over alimentatie of erfrecht, omdat families vanuit hun eigen waarden redeneren.
Daarom is het belangrijk dat professionals – advocaten, mediators, coaches – niet alleen de wet kennen, maar ook culturele gevoeligheden begrijpen. Dat maakt begeleiding menselijker en effectiever.
Kinderen tussen twee culturen
Voor kinderen in een gezin met twee culturele achtergronden kan een scheiding extra verwarrend zijn. Ze voelen zich vaak verbonden met beide kanten van hun afkomst, en een breuk tussen hun ouders kan voelen als een breuk tussen hun werelden.
Ouders kunnen hun kind helpen door:
- aandacht te houden voor de taal waarin het kind emoties uitdrukt (soms verschilt dat per ouder);
- beide families te blijven betrekken, zodat het kind niet hoeft te kiezen;
- te benadrukken dat beide culturen bij hem of haar horen, ook na de scheiding.
Een kind dat zich geaccepteerd voelt in beide werelden, ontwikkelt meer zelfvertrouwen en stabiliteit.
Hulpverlening met oog voor cultuur
Gelukkig groeit het besef dat niet elke scheiding hetzelfde is. Steeds meer professionals werken cultuursensitief – ze luisteren zonder oordeel, tonen begrip voor religieuze of culturele normen en zoeken oplossingen die passen bij de achtergrond van het gezin.
Uit onderzoek van het Ministerie van Justitie & Veiligheid (2024) blijkt dat mensen uit verschillende culturele gemeenschappen vaak moeite hebben met het vinden van begrijpelijke informatie over scheiden. Er is behoefte aan begeleiding in eigen taal, uitleg over de Nederlandse regels en aandacht voor de emotionele gevolgen binnen de familie.
Een mediator of coach die vertrouwd is met deze thema’s kan een groot verschil maken in hoe rustig en respectvol een scheiding verloopt.
Uiteindelijk: dezelfde emoties, een andere context
Hoe verschillend culturen ook zijn, de gevoelens bij een scheiding zijn universeel: verdriet, twijfel, verlies en soms ook opluchting.
Wat wél verschilt, is de manier waarop mensen met die emoties omgaan. In sommige culturen wordt erover gepraat, in andere juist gezwegen.
Wie midden in een scheiding zit, heeft niet alleen behoefte aan praktische regelingen, maar ook aan begrip voor de context waarin die scheiding plaatsvindt.
Een interculturele scheiding vraagt dus niet alleen kennis van het recht, maar vooral ook van mensen. Want pas als beide partners zich echt gezien voelen – in hun achtergrond én hun pijn – kunnen ze stap voor stap bouwen aan een nieuw begin.
We starten met een reeks over scheiden binnen verschillende culturen. Aan welke informatie heb jij behoefte?
REAGEER OP DEZE BLOG