Wat gebeurt er met de kinderalimentatie als mijn ex komt te overlijden?

In onze gratis vragenrubriek over kinderalimentatie kwam een interessante vraag binnen over het overlijden van de ex. Wat gebeurt er dan financieel gezien?

Ruim vijf jaar geleden zijn mijn ex-man en ik gescheiden. Wij hebben samen 2 kinderen en co-ouderschap (50/50). De oudste staat bij mijn ex-man ingeschreven en de jongste bij mij. Mijn ex-man woont reeds samen met een vrouw. Ook zij heeft twee kinderen en co-ouderschap 60/40). Beiden hebben een betaalde baan en de woning hebben zij samen in bezit. Ik ontvang geen partneralimentatie. Recht op Pensioen hebben we wederkerig afstand van gedaan (ik weet de juridische term even niet)

We betalen beiden naar rato (obv salaris vijf jr geleden) kinderalimentatie. Ook ik werk maar heb geen partner.

Binnenkort gaat mijn ex-man trouwen. Ik maak mij zorgen wat het financieel voor consequenties heeft, voor mijn kinderen en mijzelf, wanneer mijn ex man zou komen te overlijden. Dan draag ik fulltime de zorg voor mijn kinderen; met dito huishoudkosten en wegvallen bijdrage alimentatie door mijn partner. Wellicht moet ik dan ook minder gaan werken.

Mijn ex man wenst mij tot op heden niet te informeren hoe hij en zijn aanstaande vrouw eea hebben geregeld. Kunnen mijn kinderen in dit geval hun kindsdeel direct opeisen? Heb ik dan enige financiële compensatie (uitgaande van aanwezig zijn van financieel vermogen)? Of erft zijn aanstaande vrouw?

Kan ik daarnaast voorstellen in een addendum bij het ouderschapsplan of op andere wijze afspraken te maken over het continueren van contact? Het laatste wat ik zou willen is dat ze contact zouden verliezen met hun stiefmoeder en haar kinderen.

De Boorder Schoots advocaten geven het volgende antwoord:

Hoe de nalatenschap van uw ex-man vererft bij zijn overlijden is afhankelijk van de vraag of hij een testament heeft gemaakt en wat daarin staat. Als hij geen testament heeft en hij is inmiddels getrouwd met zijn nieuwe partner, dan is de zgn. wettelijke verdeling van toepassing. De nieuwe partner en de kinderen van uw ex-man erven dan ieder voor een gelijk deel. De nieuwe partner wordt eigenaar van alles wat uw man nalaat en de kinderen krijgen een niet-opeisbare vordering op de nieuwe partner die – kort gezegd – eerst opeisbaar wordt bij haar overlijden. Nu kunnen kinderen een beroep doen op hun legitieme portie. Dat is wat kinderen minimaal verkrijgen van hun ouders. Het betreft een vordering in geld. Echter, als de wettelijke verdeling van toepassing is, is ook die vordering niet opeisbaar tot de nieuwe partner overlijdt. De achtergrond is dat de wetgever meent dat de langstlevende echtgenoot goed verzorgd achter moet blijven. De wettelijke verdeling en de daarmee verband houdende niet-opeisbaarheid van de legitieme gelden niet wanneer uw ex-man en zijn nieuwe partner nog niet zijn getrouwd.

Wel een testament

Stel dat er wel een testament is, dan is het zeer afhankelijk van de inhoud daarvan of de kinderen direct bij het overlijden van uw ex-man al iets verkrijgen. Wat we vaak zien is dat in ieder geval de opeisbaarheid van de legitieme portie is uitgesteld tot het overlijden van de partner. Of de kinderen bij het overlijden van uw ex-man (direct) iets zullen verkrijgen uit zijn nalatenschap is dus de vraag.

Een som kinderalimentatie ineens

Nu bevat het erfrecht echter een regeling dat in bepaalde gevallen een som ineens kan worden gevraagd voor de verzorging en opvoeding van minderjarige kinderen of voor de kosten van levensonderhoud en studie tot 21 jaar. Dit is anders wanneer de echtgenoot of een erfgenaam van de erflater op grond van de wet of een overeenkomst gehouden is om de kosten van de verzorging en opvoeding te betalen.

De wetgever gaat er vanuit dat er veelal geen behoefte zal bestaan aan de sommen ineens. Bij het overlijden van een ouder zal de opvoeding door de achterblijvende ouder moeten worden voortgezet. Leeft een kind in gezinsverband met de overlevende echtgenoot die niet tevens zijn ouder is, dan zal er doorgaans geen behoefte bestaan aan de verzorgingssom ineens. Ook bestaat er geen behoefte aan de uitkering van de som ineens, als de langstlevende of een ander de verplichting tot verzorging en opvoeding op zich neemt.

Er zijn drie gevallen waarbij behoefte zal bestaan aan de som ineens.

1. In de eerste plaats zal dit het geval zijn als beide ouders zijn overleden en het kind niet leeft in gezinsverband met een stiefouder die tot onderhoud in staat en bereid is.
2. In de tweede plaats kan er behoefte bestaan aan een som ineens als het kind opgroeit bij de overlevende ouder die gescheiden is van de overleden ouder en de overlevende ouder niet tot voldoende onderhoud in staat is.
3. Het laatste geval betreft de situatie waarbij het een onwettig, niet natuurlijk kind betreft.

Voor zover het kind over eigen middelen beschikt (bijvoorbeeld door een verkrijging krachtens erfrecht) of er voorzieningen zijn getroffen zoals een studieverzekering, wordt daarmee rekening gehouden bij de bepaling van de hoogte van de som ineens. De erfgenamen, het kind, zijn wettelijk vertegenwoordiger en eventueel zijn verzorger bepalen of de som ineens nodig is. Bij gebreke van overeenstemming beslist de rechter.

De som ineens is onderhevig aan een korte – en fatale – vervaltermijn. De mogelijkheid om aanspraak op een som ineens te maken vervalt 9 maanden na het overlijden van de erflater of zoveel eerder als door een belanghebbende een redelijke termijn wordt gesteld. De verjaringstermijn van de rechtsvordering is in beginsel een jaar.

De som ineens wordt niet snel door de rechter toegewezen, zo blijkt uit de rechtspraak tot nu toe. In die zin is het echt een soort wettelijk noodverband.

Bespreken

Mijn advies is om met uw ex-man te bespreken wat hij heeft geregeld of wil regelen i.v.m. de kinderen voor het geval hij overlijdt opdat zij goed verzorgd achterblijven. Een notaris kan daarbij zo nodig advies geven.

Indien u afspraken wil maken over het continueren van het contact met zijn nieuwe partner, dan kunt u ook dat bespreken. Daarbij dient de nieuwe partner uiteraard partij te zijn. De vraag is daarbij wel in hoeverre een dergelijke afspraak afdwingbaar is, mocht de situatie later wijzigen en de nieuwe partner niet meer bereid zal blijken tot dat contact.