‘Alle vrouwen zeggen dat hun ex-partner een narcist is’. Dat hoor ik zo vaak. Dat het gebruikt wordt als stok om mee te slaan of om zichzelf achter te verschuilen. Zo worden slachtoffers direct al monddood gemaakt. Maar wat als de (ex-)partner wel degelijk gebruik maakt van narcistisch gedrag en de ander daarmee beschadigd? Diagnose of niet.
Inhoud blog
- 1 Waar of niet waar?
- 2 Hoe belangrijk is de diagnose?
- 3 Herkennen is belangrijk
- 4 50 Voorbeelden van narcistisch gedrag
- 5 Hoeveel herken je er?
- 6 Wat is narcistisch gedrag?
- 6.1 Altijd willen winnen
- 6.2 Liegen
- 6.3 Grote behoefte aan bewondering
- 6.4 Alles om hem laten draaien
- 6.5 Geen respect voor grenzen
- 6.6 Doet alles voor een goede indruk
- 6.7 Maakt gebruik van empathie
- 6.8 Is enorm jaloers
- 6.9 Zowel arrogant als slachtoffer
- 6.10 Afwisseling van bestraffen en belonen
- 6.11 Aantrekkend gedrag
- 6.12 Afstotend gedrag
- 6.13 Onderuithalen in woord en gebaar
- 6.14 Projectie
- 6.15 Het slachtoffer isoleren
- 6.16 Onvoorspelbaar gedrag
- 7 Wanneer is iemand een narcist?
Waar of niet waar?
De diagnose Narcistische Persoonlijkheidsstoornis (NPS) wordt niet vaak vastgesteld. Niet omdat het niet waar is, maar omdat de narcist zelf gelooft in het zelfgeschapen ideaalbeeld en niet in kan zien dat hij of zij hulp nodig heeft. Daarnaast durft hij of zij het niet aan zich open te stellen in een hulptraject uit angst voor de pijn en onzekerheid die dat met zich meebrengt. Die juist de reden zijn van het ontstaan van de stoornis, uit bescherming.
Hoe belangrijk is de diagnose?
Bij de vrouwen en mannen die ik spreek in mijn praktijk gaat het helemaal niet om het stellen van de diagnose, het plakken van een etiket of een stok te hebben om mee te slaan. Ze willen zich beschermen tegenover het narcistische gedrag dat passend is bij de stoornis. Zo voorkomen ze dat ze er nog meer door beschadigd raken.
Herkennen is belangrijk
Daarom is het ook zo belangrijk om het narcistische gedrag te herkennen. Dit helpt je om adequaat te reageren. Hieronder tref je 50 voorbeelden vanuit literatuur en studies van de NPS én vanuit mijn praktijk.
50 Voorbeelden van narcistisch gedrag
De persoon met het narcistische gedrag:
- Is aardig, liefdevol, attent, behulpzaam.
- Hoort je uit en past zich helemaal aan bij wat jij leuk (niet) vindt, nodig hebt etc.
- Laat je voelen dat je de meeste fantastische persoon op aarde bent.
- Overlaad je met liefdesverklaringen.
- Roemt je om je uiterlijk, je baan, je prestaties etc.
- Praat heel snel over houden van, samenwonen, trouwen, kinderen krijgen.
- Is prima gezelschap zolang je in zijn of haar spoor meeloopt.
- Vertoont afstotend gedrag als je minder aandacht geeft en/of grenzen trekt.
- Speelt in op je liefde en schuldgevoel door zich kwetsbaar op te stellen, veel te huilen.
- Zegt dat hij of zij alles doet wat hij naar je doet uit liefde.
- Uit kritiek, maar zegt kort daarna het tegenovergestelde met ‘Ik meende het niet op die manier’.
- Haalt je uiterlijk, je baan, je prestaties etc. onderuit.
- Speelt in op je verleden, gebruikt het tegen je.
- Verwart door alles te verdraaien.
- Toont egoïstisch gedrag.
- Is naar buiten toe de aardige, gevierde, leuke man of juist heel bescheiden, zelfs angstig. Is de charmante, behulpzame, lieve vrouw of gedraagt zich juist keihard.
- Trekt in gezelschap alle aandacht naar zich toe, ook bij begrafenissen. Alles draait om hem of haar.
- Is in gezelschap timide, rustig en introvert.
- Gedraagt zich in gezelschap voorbeeldig tegen je, terwijl thuis het gedrag omslaat.
- Geeft je in het openbaar standjes.
- Wil alleen maar complimenten horen, anders wordt hij of zij boos.
- Ervaart alles wat je zegt als een aanval.
- Vertelt je wat je moet denken, voelen, eten, hoe je je moet kleden.
- Draait onderwerpen in gesprekken handig om naar hem of haar als het over iets of iemand anders gaat.
- Heeft iemand iets nieuws gekocht of een mooie ervaring gehad, dan wordt een compliment gegeven, aangevuld door een sneer om het onderuit te halen.
- Blijft net zolang treiteren en sarren tot je boos wordt of zelfs letterlijk van je afslaat en gebruikt het dan tegen je “Je bent zo agressief”. Vertelt dat je daaraan moet werken of vertelt het anderen om zichzelf als slachtoffer te positioneren.
- Haalt de lol uit je aankoop of belevenis door het onderuit te halen of beter te hebben.
- Maakt (continu) ruzie.
- Loopt weg als er ruzie is.
- Kan vreselijk mokken.
- Lokt empathie, sympathie en medelijden uit door te vertellen over zijn of haar vreselijke jeugd of eerdere relaties waardoor je toegeeft aan hem of haar.
- Zoekt continu bevestiging.
- Beweert dat je gek bent en hulp moet gaan zoeken. Of dat dat nooit meer kan helpen, zo ver ben je al heen.
- Leg al zijn of haar fouten bij jou.
- Zegt dat je nooit iets goed doet, nergens voor deugt.
- Keert de schuldvraag om. Het ligt altijd aan jou of een ander.
- Legt de schuld bij zijn of haar ex-partner als hij of zij de kinderen niet meer ziet terwijl het de eigen keuze is. Of de keuze van de kinderen.
- Kan geen empathie voelen, maar maakt wel misbruik van de jouwe.
- Probeert op alle manieren te voorkomen dat jij energie opbouwt.
- Houd je ’s nachts wakker met hard omdraaien, je aanstoten, ruzie maken etc.
- Maakt ruzie voorafgaand aan een feestje of iets anders. Speelt daar zelf mooi weer, terwijl jij helemaal leeg bent.
- Pikt je hobby’s in of haalt ze omlaag.
- Isoleert je door kwaad over jou te spreken tegen omstanders en andersom.
- Wil dat je stopt met werken of voor hem of haar werkt.
- Stelt zich zielig op voordat je iets voor jezelf gaat doen waardoor je met een schuld- en rotgevoel weggaat.
- Lokt eindeloos discussies en ruzie uit.
- Is seksverslaafd.
- Gaat vreemd. Soms met meerdere tegelijk.
- Geeft jou de schuld van zijn of haar vreemdgaan. Het ligt aan wat jij doet en/of zegt.
- Dreigt, gebruikt emotionele chantage.
Hoeveel herken je er?
Wat een lijst, hè? Wellicht herken je het niet allemaal. Of weet je er nog meer. De ene narcist is de andere niet. Als je te maken hebt met een of een paar van deze narcistische gedragingen, dan is dat al voldoende om je te beschadigen.
Wat is narcistisch gedrag?
Voorbeelden van narcistisch gedrag:
Altijd willen winnen
Een narcist kent geen gelijkwaardigheid. Hij is de beste, moet altijd winnen. Het maakt niet uit waar het over gaat.
Liegen
De narcist kan heel goed liegen. Met een grote stelligheid, met zoveel charme, dat je er wel in moet geloven.
Grote behoefte aan bewondering
De narcist zal er daarom alles aan doen zijn imago, zijn ideaalbeeld, perfect te laten zijn. Mensen die hem doorhebben, zal hij straffen en/of laten vallen. De narcist heeft om deze reden vaak geen lange vriendschappen. Nieuwe vrienden bewonderen hem nog. Dat is ook de reden dat veel narcisten vreemdgaan, soms wel met meerdere mensen tegelijk.
Alles om hem laten draaien
Alles moet om hem draaien. En anders zorgt hij er zelf wel voor dat het allemaal om hem draait. Door bijvoorbeeld luid aanwezig te zijn of in een speech alleen over zichzelf te vertellen.
Geen respect voor grenzen
Omdat de narcist het gevoel heeft bijzondere rechten te hebben, verwacht hij dat daaraan wordt voldaan. Zo niet, gaat hij over al je grenzen heen. Híj bepaalt de grenzen.
Doet alles voor een goede indruk
Om misbruik van anderen te kunnen maken, om de eigen doelen te verkrijgen, om zijn paadje schoon te vegen, wordt alles in de strijd gegooid.
Maakt gebruik van empathie
Alhoewel de narcist een gebrek aan empathie heeft, draait hij zijn hand er niet voor om om op die van jou in te spelen. Jouw behoeften, wensen en voorkeuren worden niet gehonoreerd, wat een gezonde relatie onmogelijk maakt.
Is enorm jaloers
Je moet ieder moment van je tijd verantwoorden, wordt gecontroleerd met appjes. Hij komt opeens opdagen tijdens een afspraak buiten de deur, rijdt voorbij etc. Het kan zelfs zover gaan dat je telefoon gehackt wordt zodat je kan worden gevolgd.
Zowel arrogant als slachtoffer
De narcist kan arrogant overkomen, maar kan daartegen ook het perfecte slachtoffer zijn. Alles is de schuld van een ander.
Afwisseling van bestraffen en belonen
Een narcist maakt gebruik van een afwisseling van aantrekkend en afstotend gedrag. Beiden geven een gevoel van macht en controle.
Aantrekkend gedrag
Een narcist start een relatie met een overdaad aan liefde, bewondering, ook wel love bombing genoemd. Je relatie is fantastisch en blijft dat ook, zolang je niet tegen de narcist in gaat.
Na het straffen bestaat aantrekkend gedrag uit liefdesbetuigingen, het tonen van spijt, berouw, het huilen van dikke tranen, het doen van beloftes, overlopen van zorgzaamheid etc. Je bent opeens weer de liefde van zijn leven. Hij heeft het niet zo bedoeld en kan niet zonder je.
Je gelooft in wat wordt beloofd, beweert en blijft of gaat terug in de hoop dat de relatie weer zo fantastisch wordt als in het begin of dat je in ieder geval vrienden of samen ouders kunt zijn. Om er (al snel weer) achter te komen dat het bestraffende gedrag terugkeert. Ondertussen raak je zichzelf steeds meer kwijt, word je compleet leeggezogen en kun je je nog minder verweren tegen dit gedrag.
Afstotend gedrag
De narcist zal je straffen, afhankelijk maken.
Onderuithalen in woord en gebaar
De narcist haalt dat onderuit wat hij eerst in je prijsde en reageert op alles wat je doet. Dan kan verbaal met kritiek, denigrerende grappen, sarcasme. Non-verbaal lukt dat ook heel goed. Denk aan een sadistische smurk, rollende ogen, gemeen lachen. Alles om je te laten voelen dat je niets waard bent.
Projectie
De narcist projecteert zijn slechte gevoel, eigenschappen en gedrag op jou. Je identiteit wordt steeds verder afgebroken. Je krijgt het gevoel dat er niets aan je klopt, maar het is andersom. De narcist beschuldigt jou van wat hij denkt, doet of van plan is. Zegt hij dat jij vreemdgaat, liegt etc. dan doet hij dat zelf.
Het slachtoffer isoleren
Door je los te weken van familie, vrienden, hobby’s, werk etc. word je sociaal en financieel afhankelijk gemaakt. Hij maakt je familie en vrienden zwart – niets is goed aan ze – en jou bij hen. Dit gebeurt in een relatie, maar zeker na een scheiding. Iedereen in je omgeving, ook je kinderen, worden stelselmatig tegen je opgezet. Hij is het slachtoffer, jij de boosdoener. Hij vertelt anderen dat je gek ben, zodat ze je niet meer geloven als je jouw verhaal vertelt.
Onvoorspelbaar gedrag
Het gedrag van de narcist is heel onvoorspelbaar. Hij kan van het ene op het andere moment van gedrag veranderen, alsof hij opeens een ander masker opzet. Dit werkt heel verwarrend. Zo is hij poeslief, zo komt er een woedeaanval over niets en stormt hij weg. Kort daarna is het opeens weer goed, alsof er niets gebeurd is of wordt je uren of dagen genegeerd. Je hebt geen idee wat te verwachten en loopt op eieren, ervaart continu stress.
Wanneer is iemand een narcist?
Eigenlijk is niemand een narcist, maar heeft iemand narcistische trekken of de narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS). Gemakshalve noemen we iemand een narcist, dat doe ik ook in dit artikel. Wist je dat we allemaal narcistische trekken hebben? Dat we allemaal narcistisch gedrag vertonen?
Niet veel mensen hebben een officiele diagnose. Dat is niet zo raar. Een narcist denk dat er niets mis met hem is en dat hij fantastisch is. Hij zal niet meewerken aan een eventuele diagnose.
Uiteindelijk gaat het natuurlijk ook niet om de diagnose maar om het herkennen van het gedrag. Zodra je het gedrag herkent, kun je je gaan wapenen tegen de narcist.
Ik - 30 sep 2019
De lijst is zo lang, met ook veel tegengestelde punten, dat je er altijd wel een paar kenmerken uit kunt halen...
Willem - 18 okt 2020
tegengestelde punten klopt, die zijn er ook heel erg bij narcisten. Grote tegenstelling is al het verschil van begin en later in de relatie. Wat bv in begin van de relatie de hemel in geprezen word boren ze later in de relatie de grond in.
Mirjam - 30 okt 2022
Die tegenstellingen zijn niets anders dan zijn gewiekste geplande behandeling die hij voor jou in gedachten heeft. Dit om je murw te maken. Te laten twijfelen aan jezelf, aan je eigen verstand, aan je waarnemingsvermogen. Met die tegenstellingen breekt hij je en manipuleert hij je. Deze gevaarlijke zieke geesten halen veel genoegen en plezier uit jou tot de grond toe af te rekenen en om vervolgens nog even met hun hak jou nog verder in de drek weg te duwen. En ohja, had hij al gezegd hoeveel hij van je houdt?!....
Baloebeer - 30 sep 2019
Is een beetje stigmatiserend. Een lijst die zolang is leverd altijd wel raak vlakken op!
Miriam - 18 sep 2022
Het zou een zegen zijn wanneer de maatschappij eens gaat luisteren naar wat slachtoffers van narcistische mishandeling/coercive control (wat huiselijk geweld is!!) te vertellen hebben ipv ze in de kou te laten staan. Helaas is de reactie altijd als deze: het is stigmatiserend en vaak roept men dat die arme persoon (degene die mishandelt dus) zomaar wordt beschuldigd een narcist te zijn. Wat slachtoffers van huiselijk geweld vertellen wordt zo ontzettend vaak van tafel geveegd, want niet-ervaringsdeskundigen kunnen zich er niets bij voorstellen en ik merk dat men ook vaak liever wegkijkt dan de krankzinnige verhalen van coercive control te geloven. Zolang de maatschappij weigert het serieus te nemen, zal huiselijk geweld in grote getalen blijven bestaan en zullen veel mensen, waaronder ontzettend veel kinderen, blijven lijden in een onveilige thuissituatie. Want de maatschappij wil de ernst niet zien. Ik ben meervoudig ervaringsdeskundige, heb meerdere personen met narcistische eigenschappen in mijn leven gehad en ja, deze lijst klopt. Wat hierboven is geschreven is realiteit en dagelijkse kost voor veel mensen achter de voordeur. Regelmatig zijn er gevallen in het nieuws, waarbij dit soort patronen van coercive control een rol spelen (zoals bv Jamie Vaes of in extreme mate de kinderen van Ruinerwold). Gemiddeld genomen is er wekelijks 1 dode te betreuren als gevolg van coercive control. Het is ook een ellenlange lijst aan gedragingen wat dergelijke mensen op je los laten, continu wisselende signalen krijgt wat de hersenen van een mens letterlijk niet kunnen bevatten. Het resultaat hiervan is dat je behoorlijk de weg kwijt kan raken, omdat je door gaslighting bewust in de war wordt gemaakt. Hoe meer je verward raakt, hoe meer controle en macht degene met narcistische eigenschappen over je heeft en dat is waar het om gaat. Controle en macht. Gelooft u het niet? Kijk dan eens de documentaire:"See what you made me do". Dat gaat over coercive control en dat is waar hierover geschreven wordt.
Antoinette - 8 sep 2023
ik ben verlaten door een narcist nadat ik letterlijk en figuurlijk leeggezogen ben, hij heeft mij verlaten voor zijn volgende slachtoffer, ik ben eigenlijk een sterke vrouw maar het is mij toch overkomen, 15 jaar lang is hij bezig geweest, alle symptomen kloppen, lovebombing,dreigen met zelfmoord, liegen terwijl er bewijzen waren, zelfs tegen mensen zeggen hoe naar hij geweest was in het verleden tegen mij, neerhalen, voor de buiten wereld de ideale lieve toffe behulpzame vent, en ik? ik ben de bitch, ben daardoor ook mensen kwijtgeraakt, ik kan een boek schrijven over deze man en onze relatie, het is nu al wat maanden over, maar als hij de kans krijgt pakt hij die om toch nog te contacten, zowel poeslief en vervolgens weer negatief, ik lucht mijn hart wel bij sommigen , maar je voelt dat ze denken ga door met je leven, probeer ik ook, maar niemand begrijpt denk ik hoe zwaar het herstel is, en hoe zwaar het toch nog valt dat je verlaten bent door zo een persoon, je weet dat je beter af bent, van de ene op de andere dag was het klaar , vlak daarvoor nog kaartje gehad; ik was de liefde van zijn leven dat hij mij toch kon krijgen zo blij met mij. Het klopt ik ben leeg ,en beschadigd want hoe kun je nog een man vertrouwen? ik ben er pas achter gekomen in onze scheidings procedure dat hij een narcist is, heb zoveel gelezen erover, wil zo graag dit loslaten, maar het duurt lang, ik ben wel blij dat ik zie dat ik niet gek ben. O en de lijst klopt op zeker wel!! ik heb er 15 jaar mee geleeft
Nieuwe Stap - 8 sep 2023
Succes! Zoals je wet zijn er veel professionals die je kunnen helpen om er zelf sterker uit te komen. Gun jezelf iemand die jou kan ondersteunen om weer je beste zelf te worden.
Anoniem - 2 apr 2024
Ik herken je verhaal en ook hoe buitenstaanders naar je kijken en denken “ga toch door met je eigen leven”. Het is inderdaad onbeschrijfelijk zwaar en alle scherven van jezelf bij elkaar pakken en terug sterker worden. Ik kan me niet zo goed voorstellen hoe het is om er 15 jaar in te zitten. Bij mij is het 2 jaar nu en hij verbreekt het contact van een op andere dag na zoveel lieve opmerkingen ben ik ineens weer de foute. Probleem voor mij is dat het ook nog eens mijn buurman is. Ik weet niet goed hoe hiermee om te gaan. Wil het liefst dat het gewoon stabiel blijft en niet die hoogte- en dieptepunten.
Robbert - 3 okt 2019
dit is echt een absoluut nietszeggende lijst, deze gedragingen zijn op elk willekeurig moment in elke situatie, wel een keer op iemand van toepassing!! als je met een van deze gedragingen een narcist bent, dan ben ik omringd met ze, inclusief mijzelf.
Willem - 18 okt 2020
Een keer iets van toepassing is wat anders dan een patroon van vele van deze kenmerken... Bij een narcist zal behoorlijk wat van deze kenmerken voorkomen, vaak pas later in de relatie (als je je gebonden hebt) en dan stelselmatig. Iedereen voelt zich bv wel eens aangevallen, een narcist later in de relatie kan zich dit constant voelen om de meest onbenullige dingen. Zeer lage eigenwaarde... niet voor reden vatbaar, onmogelijk al duurt het jaren een andere kant dan dat zij ziet kunnen of zelfs maar willen zien, nooit iets erkennen, ze ontketenen conflict maar schuiven dit op het bord van de ander etc
Sarah Heijmans - 3 okt 2019
Heel herkenbaar en absoluut niet ok
Willy Sietsma - 8 okt 2019
Beste Ik, Baloebeer en Robbert, Het is zelfs zo dat iedereen narcistisch gedrag in zich heeft, of gedragingen die passen binnen het spectrum van andere persoonlijkheidsstoornissen. Pas wanneer deze misbruikt worden, er anderen door worden beschadigd, is het een kwalijke zaak. Daarbij gaat het er niet om één of twee kenmerken, maar om een veel groter aantal. Slachtoffers van mensen net narcistisch gedrag kunnen over het algemeen zo goed als de hele lijst afvinken. Vraag je dan eens af wat dat met je doet als jou dat zou overkomen.
Willy Sietsma - 8 okt 2019
Helemaal met je eens, Sarah, dit is niet oké!
San - 9 okt 2019
Zoveel herkenning, en ik weet ook dat het niks met liefde te maken heeft. Maar hoe is het mogelijk dat ik al die jaren er in mee bent gegaan? En tot op de dag van vandaag vind ik het heel moeilijk om afstand te nemen. Ik door zie wel zijn *streken" en haak dan af. Ik wil hulp maar nergens een therapeut te vinden.
Willy Sietsma - 16 okt 2019
Beste San, als je te maken hebt met een narcist word je er ingezogen en leeggezogen. Als je dan ook nog eens niet weet wat je mee te maken hebt - een meestermanipulator - maak je geen schijn van kans. Je raakt als het ware verslaafd. Daarom kun je ook moeilijk afstand nemen. Als je een keer met me wilt praten - ik ben een narcisme-coach - dan nodig ik je van harte een focussessie met me in te plannen via deze link: https://willysietsma.nl/focussessie-aanvragen-2/
Bianca - 24 okt 2019
Hi ik maak hier hetzelfde mee zo moeilijk. Heb een jong kind dus blijf altijd met hem te maken hebben.
Eline Stap - 9 okt 2019
Beste San, google eens op co-dependentie. Onder die noemer kun je ook therapeuten vinden.
M - 5 dec 2019
Die lijst klopt juist helemaal, 1 t/m 6 is de binnenhaalt fase. Die gelden aan het begin van de relatie. De mijne, een vrouw was precies 1 maand echt een schatje. Heel lief voor mij en m'n moeder en heel warm. Na die maand? Al die negatieve dingen. Ze gaan echt tot het uiterste, ze noemen jou zonder blozen de narcist in hun kringen of in elk geval de agressor/misbruiker. Hun kennisen gaan zich ook ineens anders gedragen tegen je, zegt genoeg.
Thomas - 18 feb 2020
Ik herken veel punten niet en overige punten wel. Daarnaast zal voor ervaren mensen veel aanvulling mogelijk kunnen zijn. Ik heb ervaring in een relatie waarbij geen normale wederzijdse binding tot stand kwam. De schaal was 10-90. In het begin lijkt het alsof je een kopie van jezelf hebt gevonden. En daarna begint het spel aantrekken en afstoten. Dit geeft een persoon met een hoge empathische intelligentie een enorme klap in zijn eigen zelfbewuste ontwikkeling die een normale toevoegingen biedt om een balans evenwichtig te laten zijn in een relatie. Ik kan er nu een boek over schrijven over alle overstelpende gebeurtenissen die enorm veel schade brengen aan je zelfbewustzijn. Ik heb de relatie beëindigd na 5 jaren. Ik ging er aan onderdoor. Mijn liefde en zorgzaamheid was intens groot. Maar er was geen interactie. Alle fouten lagen altijd bij mij. Gedrag stoornis was enorm. Als we gingen zwemmen in zee dan zwom zij van me vandaan. Tot ze uit het zicht was verdwenen. Ik ging dan maar uit het water en liep naar de kleine strandtent die 15 meter van de kustlijn stond. Ik nam koffie. Na exact 2 uren kwam ze terug en ik vroeg. Waar was je, ik kon je nergens vinden.....ze zei...er waren veel mooie mannen op het strand. ( Ja, dat is pijnlijk voor een man als je zo veel van die vrouw houdt. En ik wist na jaren dat haar gedrag geen grapje meer was. Maar ik slikte het om de vrede en liefde te bewaren. Waar ik zolang op wachtte maar niet kreeg. Ik had al zo veel geinvesteerd in deze relatie dat je van mening bent niet op te geven.) Ik vroeg haar waarom zwom je van me weg en waarom kom je 2 uur later terug....ze zei....Ja, ho, ho....jij zwom van me weg, ik hield je niet bij....Ik zei....ik stond stil in het water op de plek waar we erin gingen, maar je zwom verder en verder...totdat ik je niet meer zag...Maar ik was schuldig dat ze 2 uur van me weg was gegaan. Gezellig?... ..Als ze niet vindbaar is in het water. Waar is ze dan? En zo kan ik een boek vullen. De relatie was veel te zwaar voor mij. Maar ik ontdekte na vele jaren dat er geen binding was te maken. Ze plaatste een enorme muur tussen ons. Ik probeerde alles om haar bij met te houden. Niets was voldoende. Als ik op willekeurige dag zei. Zullen we een strandwandeling maken dan zei ze. Oké.. En dan liep ze 100 meter voor me of achter me..Dan zei ik, waarom loop je zover van me vandaan...dan kreeg ik als antwoord,....je denkt toch zeker niet dat ik in jouw schaduw ga lopen... Alles werd extremer en extremer. En zo werd de relatie beetje bij beetje kapot gemaakt. In begin alles leuk. Maar dat was 2 maanden. En daarna kwam langzaam het ware karakter. Ik bleef aan haar hangen. Ik dacht dat ik alles niet begreep. Ik zocht de fout bij mezelf. Als ze een glas omstootte dan was het mijn schuld. Ja, zei ze dan. Dan moet jij dat glas daar niet neerzetten. Wat ik schrijf is een heel klein onderdeel wat ik mee heb gemaakt. Ik wist niet dat deze stoornis bestond. De narcistische stoornis kan vele facetten bevatten...faalangst, liegen, bedriegen, straffen, hoogmoedswaanzin etc. Ik vond haar gedrag enorm complex. Maar het is heel zwaar om mee te leven als je zelf wel je verantwoordelijkheid neemt en de zorgzaamheid en liefde die je daar aan wilt geven om een mooie relatie te bouwen. Maar het was voor mij een leerschool. Jammer van alle energie. Maar liefde maakt blind. Misschien herkennen lezers ook deze situaties.
Carolina Wijnen - 20 feb 2020
Dag Thomas, wat is er veel herkenbaar in wat je schrijft. Zelf ben ik 2 weken geleden gescheiden na een relatie van 30 jaar. Zelf begreep ik jarenlang niet waarom hij niet tegen mij praatte. Nu weet ik dat ze dat stiltebehandeling noemen. Dit valt onder verborgen Narcisme. Alles klopt, zijn moeder is een zichtbare N vrouw, waarbij mijn man zijn hart gesloten heeft als kind zijnde. Heb 4 maanden lang, nachten lang gehuild en geschreven over 30 jaar. Had het mooiste leven, waar iedereen van droomt. Woonde op een grote boerderij, hebben een hoveniersbedrijf met 8 werknemers in dienst, groot sociaal leven, geweldige kinderen, geld als water. Voor het oog van de buitenwereld fantastisch... Maar helaas was niets wat het leek. Nooit heeft een psycholoog iets gezien. Want hij draait alles om, en het lag altijd aan mij. Heb nog nooit ruzie met hem gehad, want hij zweeg. Heb hem nooit boos gezien. Hij is altijd druk met zorgen voor iedereen, klanten, personeel, kinderen en voor mij. Wanneer ik hem vroeg: wat is liefde voor jou? Zegt hij: ik heb me kapot gewerkt, kijk eens hoe mooi we wonen.. Alles klopt, en alles is zo verdrietig... Hij zal het nooit begrijpen, denk ik. Ik kan na 30 jaar een boek schrijven, heb al veel geschreven wat wel werkt voor mijn verwerking. Fijn dat we via deze site een steun voor elkaar kunnen zijn... Fijne dag!!
Rino - 31 aug 2021
Hallo Veel herkenbaar. Ook na 30 jasr relatie begonnen mij dingen op te vallen....helaas wilde hij niet naar zichzelf kijken....het doet pijn na zoveel jaren. Carolina zou je privé willen mailen?
Ellen - 25 nov 2021
Ik lees zonet je verhaal....wat kan ik me daarin vinden. Geen interactie voelen met je partner, je loopt constant tegen een kille en koude muur op. Veel iefde geven in hoop dat. Niks is gelijkwaardig. Altijd de schuldige van iets...waarna er altijd wel gedreigd werd iets te verliezen komt niet met argumenten/ wensen hoe de relatie beter kan, is liever een half uur bezig met te suggereren dat je ruzie aan het maken bent de bekende gaslighting niks meer als afleiding natuurlijk. Ook ons bij begonnen de eerste maanden super leuk....ook ik dacht eindelijk me zielsmaatje gevonden te hebben. Maar het was niet meer dan een illusie. Alles drijft op hoop, maar hoop stinkt en niet is meer is dan gebakkenlucht. Wat je ook schreef je wilde een relatie opbouwen...ik dacht daar ook aan te werken. Maar ik was de enigste van de 2...ze doen het je wel geloven dat het zo is...het is niet meer dan een worst wat je voorgehouden wordt. Allemaal leugens en verborgen agenda's. Zo heb ik al een ptss opgelopen in zo'n relatie...zorg werd me ontzegd...hoe in godsnaam ga je partner verwijten dat ze ziek is geworden...maar het gebeurt. Nieuw meubelstuk gesloopt...is er voor verzekerd...maar de kwaliteit was volgens hem zo slecht dat hij het niet op hoefde te lossen. Maar wel een beroep op zijn privileges als man doen. Empathie wordt handig misbruik van gemaakt alles wat hij niet kon voelen aan emoties en Empathie, wordt bij de ander weggehaald...anders voelen ze niet dat ze leven...en dat is ook ergens natuurlijk ook zo. Zich helemaal nergens verantwoordelijk voor voelen. Jaren lang gedacht dat we aan toekomst zouden gaan werken...ja die van hem en daar moest ik me in schikken en uiteraard alles voor opgeven. Dit uiteraard niet gedaan want ik voelde al snel nattigheid. Maar omdat je als empathisch persoon met inlevingsvermogen je niet kan voorstellen dat iemand zoiets doet allemaal uit de naam der liefde...over klast ieder normaal denkpatroon....het ongeloof is zoveel groter dat je daardoor ook niet gaat handelen. Constant bezig met uitdokteren hoe het nou komt...wat gaat er constant mis. Waarom andere vrouwen constant in het begin de relatie in trekken en dan zeggen je moet niet zo jaloers doen. Zelf toen ik ziek lag met webcam dame gebeld voor 50 euro...maar niks hoefde te verwachten een maand later op me verjaardag. Je brain doet overuren niks meer of minder. Ik schaam me ook helemaal niet dat ik er in bent blijven hangen. Ik weet inmiddels dat ik lijden aan het Stockholmsydroom...neem mezelf niks kwalijk. En ben ik achteraf blij dat me intuïtie goed heeft aan gestaan. Zodat ik nog steeds me eigen huisje en spulletjes hebt. Niet afhankelijk van hem bent geworden op een auto na die ik maandelijks betaald aan hem. Maar uiteraard wel een dreigmiddel en zover bent...neem mee boeit me niet meer...ik heb een fiets.
Mirjam - 25 apr 2022
Dag Thomas. Het is vreselijk pijnlijk om jouw verhaal te lezen. Ik herken er zoveel in. Ook dat ver voor of achter je lopen. Nooit naast elkaar. Alsof niemand mag zien dat je een stel bent. En zoveel rare gemene achterbakse tegenstrijdige onbegrijpelijke kwetsende dingen die worden gezegd of gedaan. Denigrerend kleinerend ontkennend verzwijgend onbetrouwbaar en liegend. Allemaal woorden die van toepassing zijn bij dit soort mensen. Maar daar kom je te laat achter omdat je niet geloven kunt dat er mensen bestaan die zo slecht en gemeen en zwart in hun hart zijn.
Tijgertje!!!! - 26 aug 2023
Zeer herkenbaar, ik maak hetzelfde mee!! Niet twijfelen aan jezelf dat je je dingen verbeeld!!! Mijn man doet precies hetzelfde!!! En doet net dat ik niet spoor!!! Hij is volmaakt alles is mijn schuld. Wordt tijd dat hij optieft!!!
Sunny - 26 jul 2020
Het is een spectrum dus iedereen kan zich wel in iets herkennen. Maar bij mij leest het niet als een lijst maar eerder een beknopte beschrijving van mijn relatie in de juiste volgorde. Gewoon effe beseffen van ok het ligt niet aan mij ik ben niet gek of een smeerlap is al een ganse hulp. Zo kan je terug van jezelf houden en zo jezelf terugvinden. Want je kan jezelf al eens verliezen in een relatie met een narcist(e).
Brigitte - 27 aug 2020
Narcistisch gedrag hoeft niet altijd negatief te zijn, een gezonde dosis narcisme is prima. Maar iemand mag zich natuurlijk nooit veliezen. Maar ik vind het wel een ingewikkelde materie, vaak zijn er toch 2 narcistische persoonlijkheden, de drukke narcist of de stille terug getrokken en meegaande narcist.
Neel - 30 sep 2022
Narcisme is een stoornis en is altijd negatief. Narcisten laten een spoor van slachtoffers na, dus houd nu eens eindelijk op te doen alsof dat niet erg is.
Rinald - 8 sep 2020
Vrouwen die opperen dat hun ex een narcist is, hebben vaak niet in de gaten dat ze er zelf ook wat (veel) van weg hebben, is althans mijn ervaring na 10 jaar daten. Ze willen de ultieme liefdeservaring en het plaatje moest perfect zijn. En das nou net wat de mannelijke narcist ze kan geven. Als de relatie vast loopt geven ze gewoon de man de schuld.. Eigen verantwoordelijkheid lachen ze weg, en wanneer je hen attendeert op hun eigen gedrag zijn ze beledigd. Nare mensen, nare koppels.
Eline Stap - 9 sep 2020
Rinald, het klopt dat veel mensen een perfect plaatje in hun hoofd hebben, en dat is jammer, want dat gaan ze niet vinden. Wie slachtoffer van een narcist wordt, heeft vaak veel moeite met grenzen aangeven. Het is niet zo eenvoudig als je stelt, dat ze hun eigen verantwoordelijkheid weglachen. Vaak sluipt de controle van een narcist er heel geleidelijk in, en wordt de ander compleet ingepalmd. Ik ben het met je eens dat sommige vrouwen de term 'narcist' te gemakkelijk gebruiken. Daar is een officiële diagnose voor nodig, eerder kun je dat niet zeker weten. Naar voor je dat je deze ervaringen hebt. Mijn ervaring met daten is dat je zelf veel kunt sturen, door bijvoorbeeld te kijken naar hoe je profielen selecteert om op te reageren, of hoe je communicatie in de eerste fase is. Wat mij erg heeft geholpen is het boek 'Vind je eindman' van Carla Ketelaar, wat overigens ook op mannen van toepassing is als je het omdraait naar 'vind je eindvrouw'. Ze noemt daarbij zes karaktereigenschappen die je zelf zou moeten hebben en die je partner ook nodig heeft om tot een gezonde, gelijkwaardige relatie te komen. Als je die kennis hebt, heb je al een goede basis.
Benny - 4 nov 2020
Het valt me op dat er veel mensen zijn die beweren slachtoffer te zijn van een narcist veelal zelf de narcist zijn. Zo'n 20 jaar geleden had ik een relatie met een dame die niets anders deed dan flirten met anderen en dit zelfs wanneer ik in haar gezelschap was. Ook liegen, vreemdgaan en spelletjes spelen was voor haar de doodnormaalste zaak. Ze zocht constant aandacht en werd kwaad als ze dat volgens haar niet genoeg kreeg. Gelukkig heb ik deze relatie snel kunnen beeindigen. Laatst bezocht ik uit nieuwschierigheid haar facebookprofiel en, ja raad eens: ze speelt constant slachtoffertje, ze post permanent plaatjes over narcisme en praat openbaar over haar ex die een narcist zou zijn. Misleiden is blijkbaar één van haar grootste kunsten.
Eline Stap - 4 nov 2020
Hi Benny, vervelend dat je dat is overkomen. Maar je beginzin is in mijn ogen geen juiste conclusie. In het geval van jouw vriendin lijkt het er wel op, maar dat wil niet zeggen dat dat dan voor veel mensen geldt. Narcisme wordt bovendien snel geroepen, maar het wordt maar zelden officieel vastgesteld, voornamelijk omdat narcisten zelf niet het idee hebben dat er iets mis met ze is, en dus ook geen hulp zoeken. Wat jij beschrijft, over dat ze jou van narcisme beschuldigt, dat lijkt op gaslighting, een kenmerk van narcisme. Het kan goed zijn dat jouw ex narcistisch is, maar het is altijd riskant om zelf met diagnoses te komen. Ik wens je veel sterkte bij het verwerken hiervan.
Remco - 23 mrt 2021
Ik vind het een onwenselijke ontwikkeling dat personen (vooral vrouwen die zich lifecoach of persoonlijke coach noemen) zonder relevante academische opleiding in dit veld, zich als 'coach' profileren op het gebied van narcisme. Ik zie op deze site allerlei gestolen teksten waarmee de indruk wordt gewekt deskundig te zijn. Nog erger is dat hier een verdienmodel achter zit. Meningsverschillen of ruzie horen bij een scheiding en al snel wordt het woord narcist voor een partner gebruikt. Ervaringsdeskundigheid betekent niet dat je expert bent in narcisme.
Nieuwe Stap - 23 mrt 2021
Beste Remco, De meeste coaches pretenderen niet dat ze een relevante academische opleiding hebben. De meeste coaches weten dat ze mensen die te maken hebben gehad met iemand met narcistische trekken, weer op het goede pad kunnen brengen. Dat ze iemand, wiens zelfvertrouwen geschaad is door iemand met narcistische trekken, weer vol zelfliefde en zelfvertrouwen hun leven kunnen laten leiden. En dát is heel veel waard. En dát is de toegevoegde waarde van een coach.
Pino - 30 jan 2023
Helemaal mee eens Remco. Daar zitten veel haken en ogen aan en echte hulp is schaars. Mij valt ook op dat er heel veel zwart/wit wordt geredeneerd. Wat in mijn ogen ook niemand zal helpen om werkelijk te groeien.
Pino - 30 jan 2023
Al wil ik wel aan je reactie toevoegen dat er ook genoeg mannen zijn die zichzelf tot coach benoemen en vanalles pretenderen ;)
Kelly - 11 okt 2021
Een van mijn beste vrienden leerde enkele jaren geleden een nieuwe vriendin kennen. Op het eerste zicht trapte ik ook in haar lieve intensies en haar gecharmeer. Ik merkte wel hoe jaloers ze reageerde als er een andere vrouw in zijn buurt kwam. Ze weet het aan het bedrog van haar vorige vriend, wat ik op zich nog kon begrijpen. Mijn man praatte veel op haar in om het vertrouwen in onze vriend te bevestigen. Wat zij heeft opgevat alsof mijn man een boontje had voor haar. Op de duur begon ze heel subtiel te stoken tussen mij en mijn man. Onze vriend huwde uiteindelijk met haar. Ik merk dat hij aan banden wordt gelegd en dat hij haar altijd op een voetstuk moet plaatsen, terwijl zij afwisselend heel lief maar ook heel afbrekend kan doen in bijzijn van anderen. Toen ze me heel vernederend doorstak tegen mijn man dat ik op haar jaloers was, ging er een belletje rinkelen. Ik heb er haar over aangepakt. Vanaf toen ben ik een geklasseerd voorwerp waar ze vriendelijk tegen doet omdat haar man en mijn man vrienden zijn, maar ze daagt me vaak heel subtiel uit (zitten lonken naar mijn man, zijn koffie preparen en dan bij het roeren al lachend naar mij kijken......) Wanneer ik teveel aandacht krijg, zie je haar gezicht vertrekken. Ze verdraagt absoluut geen kritiek, ook al is het voor de grap en bijt dan heel bits van zich af tegen de persoon in kwestie. Maar elke keer charmeert ze terug met haar schapenkleren aan en heel veel mensen trappen in haar val. Terwijl ik op afstand moet toekijken hoe ze mijn vriend meer en meer van mij wegtrekt. Hij heeft zelfs een periode gehad dat ook hij zich tegen mij keerde. Zijn manier op haar tevreden te stellen. Ook stookt ze subtiel tussen mij en mijn vrienden, en alle mensen die mij graag hebben, wil ze naar zich toetrekken. Ik had er op de duur constant ruzie over met mijn man. Zekopieert ook vaak mijn gedrag. Ik ben een heel spontaan en spraakzaam persoon en veel mensen hebben mij graag. Zij wil dat ook en wil altijd boven mij staan. Wanneer ik iets doe, moet het bij haar beter. Het ging zo ver dat ik een psychologe heb moeten raadplegen. Maar het heeft me gesterkt en ik laat me niet meer vangen. Ze doet maar. Het frustreert haar enorm dat het gestook niet meer lukt tussen mij en mijn man. En ook onze vriend doet terug gewoon tegen mij. Vrouwen wordt bij voorbaat gezegd wat afstandelijk te doen tegen onze vriend omdat het zo gevoelig ligt bij haar. Dus mensen worden eigenlijk bij voorbaat gewaarschuwd om niet zichzelf te mogen zijn. Want haar tere teentjes mogen niet geraakt worden. In het bijzijn van anderen belooft ze dingen om populair te zijn, maar zegt dan thuis het tegenovergestelde tegen hem. Ik begin er stilletjesaan genoeg van te krijgen omdat ik niet tegen onrecht kan en ik merk dat ze overal mee weggeraakt. Iedereen is zo precies bang voor haar reacties. Maar ik moet waarschijnlijk mijn rust bewaren. Wat ik dan ook probeer en hopelijk wordt ze ooit ook door de rest ontmaskerd. Maar ik zal geduldig moeten zijn. En hopellijk word ik zelf niet het slachtoffer dat ik haar doorzie en ze ervoor zorgt dat ik iedereen rondom mij verlies. Kunnen jullie mij er raad in geven hoe hiermee om te gaan aub ? Ik heb het gevoel dat ik haar grootste doorn in het oog ben. Waarom? Dat weet ik niet. Misschien omdat ik het heb aangedurfd om haar kritiek te geven op haar gedrag?
Rachel - 30 jul 2022
Voor de mensen die aangeven, dat dit een te lange lijst is. Dat is die zeker. Maar denk dat de auteur is vergeten te zeggen. Dat er 1 het meest belangrijk is, om de andere erbij te kunnen nemen. En dat is het gebrek aan emphatie. Als dat mist en je kan er nog een aantal bij optellen. Is de kans groot op Narcisme.
Isabelle - 18 jun 2023
Zijn er narcisten die niet zo uitgesproken aan love bombing doen? Die niet zo goed zijn in dat sociale gedrag van hen om als zielsgenoot binnen te stappen in je leven?
S - 16 aug 2023
Helaas is deze lijst zo herkenbaar.. Overal knik ik bij en zie ik de herinneringen weer voorbij flitsen. Je ziet het pas als je het doorhebt. Wens ieder die er mee te maken heeft (gehad) veel sterkte, moed & liefde toe.
Jose - 17 sep 2023
Heb een relatie gehad met een narcist heeft me kapot gemaakt in veel dingen gaan twijfelen aan mezelf ,nu gelukkig alleen en erg tevreden,dit was na mijn scheiding deze man .
Hetty - 15 nov 2023
Ik lees jou verhaal, en ik herken dit heel goed. Ook ik heb 13 jaar in zo n relatie gezeten omdat ik zo ontzettend gek op die man ben, kon ik hem steeds maar weer vergeven. Niemand in mijn vriendenkring en zelfs mijn kinderen snapten mij niet, waarom ik steeds weer terug ging. De pijn die je voelt wanneer hij in boosheid weer mij dagen lang mij kon negeren, en de pijn was weg wanneer hij weer iets liet horen, zeg maar gerust dat het een verslaving is/was. Heb hem nu 2 maanden niet gezien, en ik moet zeggen, na veel pijn en verdriet voel ik wel de rust. Maar ben er nog lang niet. Het verwerken en het een plek kunnen geven zal tijd nodig hebben.
Anoniem - 19 feb 2024
Ik herken zo’n 10 dingen uit de lijst, maar die niet allemaal tegelijk en in elke hoedanigheid maandelijks of 3 maandelijks plaatsvinden. Na 22 jaar beginnen mij wat dingen op te breken. Mn Emotionele bereikbaarheid. Onlangs redelijk samen er over kunnen praten. Eerder in relatie ook al eens aangegeven. Toen verliepen gesprekken moeizamer. Heb ik met een narcist te maken of met iemand die trekjes vertoont maar zich wellicht niet bewust is? Mijn man kan moeilijk tegen kritiek. Ik denk omdat hij een narcistische vader heeft en opvoeding ook mee heeft gespeeld. Hij heeft trouwens geen contact meer met ouders.