Het eerste gezamenlijk gesprek, jaren na de scheiding

Als mediator heb ik van tevoren geen flauw idee hoe een gesprek zal verlopen. Soms hebben mensen elkaar al in geen jaren meer normaal gesproken. Het enige dat ik van tevoren kan doen is er op vertrouwen dat het goedkomt. Dat ik over voldoende vaardigheden beschik om het gesprek in goede banen te leiden. Wat er goed komt is vrij in te vullen. En daarin wordt ik soms onverwachts, compleet verrast. Hierbij een verslag van het eerste gezamenlijk gesprek, jaren na de scheiding.

Het spijt me

“Het spijt me”, zei hij en hij keek haar recht in de ogen. “Het spijt me voor wat ik je heb aan gedaan”. Zij, overrompeld door de volledige erkenning, wist het even niet. Ze had uitvluchten verwacht, goedpraters en verwijten. Want dat was wat zij zich herinnerde van de tijd voor ze vertrok 4 jaar geleden met 2 hele kleine kinderen. Een alcoholverslaafde partner, met een agressieve dronk. Vechtpartijen, politiebezoeken en die vreselijke onmacht, omdat hij niet wilde luisteren.

Vier jaar geleden

Vier jaar hadden ze niet meer met elkaar gesproken. Een tijd waarin hij afkickte en er voor vocht zijn kinderen te mogen blijven zien. Zij, vervuld met boosheid streed even hard om hem van hem weg te houden.

Vier jaar rechtszaken en een wijkteam dat er moedeloos van werd.

“Ik wilde dit al heel lang tegen je zeggen” zei hij. “Dat heb ik nooit geweten” zei zij. “Nee”, zei hij, “ik zag je alleen in de rechtszaal en dat was niet de juiste plek”. Zij moet lachen. “Nee”, zegt ze, “dat was gek geweest.” “Maar ik dacht het wel” zei hij.

Bijzonder gesprek

Ik volgde dit bijzondere gesprek aan de zijlijn. En kon alleen maar denken hoe blij ik was dat deze jonge ouders dit gesprek konden voeren. Voor hen en voor hun kinderen. Voor het eerst spraken deze ouders weer over “onze” kinderen en maakten ze afspraken met elkaar. Ze zagen elkaar weer voor wie de ander ook was ondanks het verleden.

Laatste stap

Een paar weken eerder was ik als mediator door het wijkteam betrokken bij deze zaak. Ze liepen er op vast en hadden hun handen vol aan de voortdurende mails en telefoontjes. Zij besloten als laatste stap nog mij in te schakelen, als laatste middel om een gang naar de jeugdbeschermingstafel te voorkomen. Ouders stonden open voor mijn betrokkenheid. 

Gesprek met moeder

Het eerste voorgesprek voerde ik met moeder. Ik was nauwelijks binnen of zij begon al over alles dat er mis was met de vader. Ik knikte begripvol, maar ik vroeg naar de kinderen. Naar wie zij waren en wat ze voor hen wenste. Net zolang tot moeder het conflict vergeten was en vol stroomde met de liefde voor haar kinderen. Ze wenste heel veel mooie dingen voor hen in de toekomst. Voor hen had ze alles over. 

Dat was mooi, want nadat zij haar woede had gespuwd over de vader vroeg ik haar of zij vond dat haar kinderen de last moesten dragen van haar pijn. Dat vond ze van niet. Ik vroeg haar of zij die misschien zelf voor hen wilde dragen. Ze vroeg of dat betekende dat ze de vader moest vergeven? Ik zei van niet. Maar ik vroeg haar of zij door het dragen van haar eigen last de kinderen de ruimte wilde geven om zelf te ontdekken wie hun vader was. Of ze van hem zouden mogen houden zonder dat zij het gevoel hadden haar af te vallen. En of ze omwille van hun geluk het voor hen over had met de vader in gesprek te gaan. Ze moest nadenken. Voor hem wilde ze dat niet doen, maar zei ze, voor mijn kinderen wel. Maar zei ze, ik wil dan ook graag een gesprek over het einde van onze relatie. 

Gesprek met vader

In het voorgesprek van vader, vroeg ik hetzelfde. Of hij bereid was om los van een gesprek over het gedeelde ouderschap ook nog apart een gesprek te voeren over het einde van het partnerschap. Dat was hij. 

Eerste gezamenlijk gesprek na jaren

We kwamen tot een gezamenlijk gesprek waarbij we eerst vaststelden wat beiden ouders wilden voor hun kinderen in de toekomst. Hoewel ze niet precies dezelfde dingen hadden genoemd waren, konden zij zich beiden vinden in elkaars wensen, waardoor ze complementair aan elkaar werden. 

Vervolgens stelden we vast welke uitdagingen er tussen stonden en op welke manier die uitdagingen aangegaan zouden worden. Eén van die uitdagingen was het bespreken van het verleden. 

Verleden

Voor we daar een afspraak voor maakten stelde ik eerst vast of als dit gesprek zou plaatsvinden, beide ouders daarna bereid zouden zijn om het verleden achter zich te laten ten behoeve van de gewenste toekomst voor hun kinderen. Beide ouders gaven bevestigend antwoord.

Het wijkteam was verontrust. We hadden al zoveel bereikt door met de ouders te kijken naar de gewenste toekomst van de kinderen. Wat zou het oprakelen van het verleden daarvan weer kapotmaken. Maar het was een gezamenlijk wens van de ouders. Het niet doen zou betekenen dat het altijd onopgelost in een hoekje zou liggen loeren. En dus volgde het gesprek. 

Ouders spraken die middag alles uit. En ik was toeschouwer van een prachtige heling van oude pijn. Zonder dat ik er hard voor hoefde te werken.

 Een, zo leek, volledig vastgelopen zaak kreeg een onverwachte uitkomst.

De jonge ouders gingen samen weg. De volgende zaterdag zouden ze voor het eerst samen zorg dragen voor de kinderen, zodat de vader van de moeder kon leren. Ze zullen nog veel te bespreken hebben en wellicht nog terugvallen in oud gedrag. Maar ze zullen altijd weten dat ze ondanks vier jaar strijd nog zo´n gesprek met elkaar konden voeren. Met vertrouwen zwaaide ik ze uit. 

Marleen Heijsteeg, Kenniscentrum Kind en Scheiding

Auteur “Duurzaam Samenwerken na Scheiding”

Hier kun je meer blogs lezen van het Kenniscentrum Kind en Scheiding