Duurzaam Samenwerken na scheiding

Duurzaam Samenwerken na Scheiding, een nieuw denkkader gericht op scheiden waarbij we werken vanuit vertrouwen en verbinden in plaats van controle en beheersen.

Binnen het programma Scheiden zonder Schade is een eerste stap gemaakt in het uitwerken van het denkkader Duurzaam Samenwerken na Scheiding, toen nog Scheiden van de waarheid – op weg naar een duurzame oplossing. 
Binnen het programma Scheiden zonder Schade kwamen er kansrijke elementen naar voren in het werken vanuit het denkkader “Duurzaam Samenwerken na Scheiding’. In september 2022 is “Een goed begin” van start gegaan. Binnen Een goed begin worden de kansrijke elementen verder onderzocht om te zien of dit ook werkzame elementen zijn. Op twee pilotlocaties in Haaglanden, Delft Support en het Kenniscentrum Kind en Scheiding, worden in totaal 100 casussen waar vanuit dit denkkader wordt gewerkt, gevolgd. In kwartaal 3 van 2025 preseneren we de resultaten van het onderzoek.

Wat is nu Duurzaam Samenwerken na Scheiding?

Duurzaam Samenwerken na Scheiding is gebaseerd op de kernelementen van vier theorieën; positieve psychologie, positieve gezondheid, narratieve Mediation en de transactionele analyse.

In dit nieuwe denkkader, worden complexe scheidingen niet meer gezien als een veiligheidsprobleem, maar als een onvermogen van de ouders om tot een duurzame vorm van samenwerking rondom ouderschap te komen. 
begeleiding dient niet procesgericht maar waarde gericht te zijn. De gewenste toekomst van de ouders voor de kinderen is leidend, waarbij gewerkt wordt vanuit een gezamenlijke visie hoe dat te bereiken. Er wordt op zoek gegaan naar potentieel vakmanschap en de verantwoordelijkheid voor het bereiken van de gewenste toekomst wordt terug bij de ouders gelegd.

Vertrouwen en verbinding

Het denkkader is gericht op ‘vertrouwen en verbinding’ in plaats van ‘controle en beheersing’, en volgt hierbij de basisprincipes:

• Focus op de toekomst
• De dynamiek bepaalt de uitkomst
• Inzet op veerkracht, flexibiliteit en eigen verantwoordelijkheid
• De basis is vertrouwen; eerst in jezelf, dan de ander en vervolgens in de samenwerking

Als duurzame samenwerking het gewenste eindresultaat is, dan moet je inzetten op die elementen waar duurzaam samenwerken uit bestaat:

• Visie
• Vertrouwen
• Verbinden
• Verantwoordelijkheid

Transitie(curve)

Scheiden is een transitie. Een transitie is een overgangsperiode, waarin iets ouds uit faseert en iets nieuws wordt opgebouwd. Binnen de transitie vindt een transformatie plaats. 
Een transitie bestaat uit 4 bewegingen, die tegelijkertijd spelen, maar totaal verschillend zijn:

1. ombouw
2. opbouw
3. afbouw
4. voortbouw

Chaos is een vast onderdeel van het transitieproces en geen teken van achteruitgang!

Creëren van een nieuw narratief

Beide ouders hebben hun eigen verhaal. Het is aan de gezinsvertegenwoordiger om binnen dit verhaal te zoeken naar aanknopingspunten voor een nieuw verhaal. In dit nieuwe verhaal voelt men veerkracht, flexibiliteit en eigen verantwoordelijkheid. Een conflictvrij verhaal, weg van de schuldvraag, via het probleem naar de gezamenlijk gedragen oplossing.

Van dader-slachtoffer naar uitdager-actie

In een conflictsituatie is er vaak sprake van een dramadriehoek waarbij drie rollen bestaan: dader, slachtoffer en redder. Betrokkenen worden als het ware ‘gevangen’ in de dynamiek van de driehoek en hebben dan maar drie mogelijkheden. Deze drie sociale rollen vullen elkaar aan en leveren in de communicatie vaste patronen op. De betrokken personen zijn zich niet bewust van de wijze waarop zij zichzelf en de ander ‘gevangen’ houden in een negatief emotioneel spel en hiermee gezond en adequaat gedrag vermijden.

Het slachtoffer roept ‘help’ maar wil niet echt gered worden, de redder wil redden, maar kan geen conflict oplossen dat niet van hem is, en de aanklager geeft de redder of het slachtoffer de schuld dat het niet goed gaat. Mensen die vanuit deze posities met elkaar communiceren, zullen niet doelgericht en efficiënt met elkaar praten. Zij hebben regelmatig het gevoel dat ze niet verder komen en dat ze op bijna voorspelbare wijze met elkaar een patroon herhalen.

Binnen Duurzaam Samenwerken na Scheiding wordt deze negatieve spiraal verbroken door te bewegen van de dader-slachtofferdynamiek naar de uitdager-actiedynamiek, gerepresenteerd door de Balansdriehoek:

• De Redder wordt de Coach
• Het Slachtoffer wordt de Doener
• De Dader wordt de Uitdager

De gezinsvertegenwoordiger, neemt als eerste de rol van de uitdager in door de ouder(s) te bevragen op hun visie op ouderschap, waarna ze de ouder(s) vanuit die visie op ouderschap, coachen om actief stappen te zetten in het aangaan van de uitdagingen, die zij op hun pad richting getransformeerd gedeeld ouderschap tegenkomen.

Dit document is nog een concept document. Er kunnen dus nog wijzigingen plaats vinden.