Gemeenschap van goederen, schenking en echtscheiding. Let op!

Hot topic is het wetsvoorstel tot beperking van de wettelijke gemeenschap van goederen, dat inmiddels door de Tweede Kamer is goedgekeurd. Totdat ook de Eerste Kamer het goedkeurt en de wet in werking treedt, geldt de huidige wetgeving.

Gemeenschap van goederen

Dit betekent onder meer dat bij het sluiten van een huwelijk, zonder dat eerst huwelijkse voorwaarden zijn gesloten, een gemeenschap van goederen ontstaat waar ook voorhuwelijks vermogen in valt. Er bestaat een uitzondering voor schenkingen en erfenissen waar een uitsluitingsclausule aan is gekoppeld, voor goederen en schulden die aan één der echtgenoten op enigerlei bijzondere wijze zijn verkocht (voor zover die verknochtheid zich verzet tegen het vallen in de gemeenschap) en voor de vruchten van de goederen die niet in de gemeenschap zijn gevallen. Voornoemde uitzonderingen vallen dus niet in de gemeenschap van goederen.

Wat te doen met schenking bij echtscheiding

Een erfenis of schenking valt dus in beginsel in de gemeenschap van goederen. Dit betekent dat deze bij helfte gedeeld moet worden bij een echtscheiding. Dit is alleen anders als bij de betreffende erflating of gift een uitsluitingsclausule is opgenomen. Uit de wet volgt dat een uitsluitingsclausule niet meer na het doen van een erfenis of gift kan worden bedongen. Een uitsluitingsclausule kan vóór het moment van de erfenis of gift worden overeengekomen, maar er na is te laat. Bij schenkingen blijkt uit de rechtspraak dat zelfs een algemene verklaring van de gever aan de verkrijger voorafgaand aan de gift voldoende is voor een rechtsgeldige uitsluitingsclausule.

Uitspraak van het Hof over uitsluitingsclausule

Dat het criterium rondom de uitsluitingsclausule streng wordt gehanteerd, blijkt maar weer eens uit de recente uitspraak van 10 maart 2016 van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2016:2131). Partijen waren 20 jaar in gemeenschap van goederen met elkaar gehuwd. Tijdens het huwelijk heeft de vrouw in de periode van december 1995 t/m 2012 diverse schenkingen van haar ouders gekregen. De vrouw vindt dat deze niet tot de gemeenschap van goederen zijn gaan behoren, omdat ze met een uitsluitingsclausule zouden zijn geschonken.

Vóór of na 1 januari 2003

Bij de behandeling van de zaak wordt er een onderscheid gemaakt tussen de giften tot 1 januari 2003 en de giften na 1 januari 2003. Dat komt omdat tot 1 januari 2003 schenkingen en eventueel daarmee gepaard gaande uitsluitingsclausules bij notariële akte opgemaakt moesten worden. Ook toen gold het strikte criterium dat alleen bij het doen van de gift een uitsluitingsclausule kon worden opgenomen en niet daarna. Omdat in dit specifieke geval niet tijdens het doen van de gift door middel van een notariële akte een uitsluitingsclausule was overeengekomen, vallen deze giften in de gemeenschap van goederen.

Ten aanzien van de giften na 1 januari 2003 beroept de vrouw zich op een brief van 6 februari 2004 waarin haar ouders te kennen geven dat voor toekomstige schenkingen ook het beding geldt dat de schenking niet in de huwelijksgemeenschap valt. Oftewel: dat er een uitsluitingsclausule wordt overeengekomen voor toekomstige giften. Het hof gaat hierin mee. Zij meent dat niet bij iedere concrete gift een uitsluitingsclausule vastgelegd hoefde te worden.

Let op!

De man heeft op zijn beurt betwist dat de bewuste brief daadwerkelijk dateert van 6 februari 2004. Het is nu aan de vrouw om te bewijzen dat dit wel zo is. Dit komt mede omdat strikt wordt omgegaan met de regels omtrent de uitsluitingsclausule. Het loont dus de moeite om steeds weer goed op te letten bij schenkingen en erfenissen of er een uitsluitingsclausule is.

 

Marloes Visser, familierechtadvocaat bij De Boorder Advocaten