Mazelen

Er heerst op dit moment mazelen in Nederland, hierbij wat meer informatie over de ziekte. Mazelen is een vlekjesziekte, die kan voorkomen bij kinderen onder de 15 jaar. Het is een zeer besmettelijke ziekte. Een ziek kind kan meer dan tien anderen aansteken vanaf vier dagen voor tot vier dagen na de eerste huiduitslag. De tijd tussen besmetting en het uitbreken van de ziekte (de incubatietijd) bedraagt zeven tot veertien dagen.

Alle kinderen in Nederland worden sinds 1976 ingeënt tegen mazelen als ze veertien maanden oud zijn. Dit wordt herhaald als een kind 9 jaar is. Door deze vaccinaties komt mazelen nauwelijks meer voor in Nederland. In 1999/2000 was er een relatief groot aantal kinderen met mazelen. Er werden toen 3300 patiënten geregistreerd, 95% daarvan was niet gevaccineerd.

Sinds eind mei 2013 is er sprake van een uitbraak van mazelen in de zg. “biblebelt” die zich concentreert in gemeenten met een relatief lage vaccinatiegraad, onder de 90%. Verspreiding vindt met name plaats via reformatorische scholen. Door de lagere vaccinatiegraad is het waarschijnlijk dat de ziekte zich de komende tijd verder verspreidt onder ongevaccineerde kinderen in deze gemeenten. Aangezien het risico op een ernstige vorm van de ziekte bij jonge ongevaccineerde kinderen het hoogst is, heeft het OMT (Outbreak Management Team) van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) de minister geadviseerd deze groep een extra vaccin aan te bieden. De extra vaccinatie wordt alleen aangeraden voor die kinderen met een duidelijk verhoogd risico op besmetting. Vroeg vaccineren heeft namelijk ook nadelen. Op de langere termijn is de bescherming mogelijk lager dan wanneer deze bij 14 maanden wordt gegeven. De kans op besmetting buiten deze doelgroepen is bovendien zeer klein. Wel raden huisartsen aan met jonge kinderen onder de 14 maanden, die in de meeste gevallen nog niet zijn gevaccineerd, de volgende gebieden te mijden: het Land van Heusden en Altena, de Bommelerwaard, Alblasserwaard, Tholen en Reimerswaal in Zeeland en Het Groene Hart. Tot de leeftijd van 6 maanden zijn zuigelingen in principe voldoende beschermd tegen het mazelenvirus omdat zij nog antistoffen van de moeder bij zich dragen. Mits de moeder de mazelen heeft doorgemaakt of gevaccineerd is. Hoe erg een baby tussen 6 en 12 maanden is beschermd, hangt er dus vanaf of de moeder alleen gevaccineerd is of ook de ziekte heeft gekregen. Het risico bestaat dus dat een baby het oploopt!

Voor meer informatie over de extra vaccinatie mazelen bij verhoogd risico: www.rivm.nl/mazelen

De grootste kans om mazelen te krijgen, hebben:

• niet gevaccineerde bevolkingsgroepen, zoals immigranten, allochtonen en mensen met principiële bezwaren tegen vaccineren.

• baby’s voordat zij ingeënt zijn, met name in de tweede helft van het eerste levensjaar. De eerste maanden zijn ze beschermd door antistoffen uit het bloed van de moeder. Deze bescherming neemt geleidelijk af.

Symptomen mazelen

Eerste verschijnselen van mazelen:

• snotteren

• hoesten

• (hoge) koorts

• rode ogen

• lichtschuwheid

• grieperig gevoel

• grote en kleine rode vlekken

Verschijnselen mazelen na drie dagen:

• aanwezigheid van witte stipjes op een rode achtergrond op het wangslijmvlies

Verschijnselen mazelen op de vierde of vijfde dag:

• grove vlekken die beginnen achter de oren en zich uitbreiden naar het gezicht, de romp en ledematen

Typisch is dat de vlekjes verdwijnen als je er op drukt. Soms is er lichte jeuk. De huiduitslag, koorts en het grieperige gevoel duren zeven dagen. Daarna gaat het hoesten vaak nog twee weken door.

Hoe ontstaan mazelen?

Mazelen wordt veroorzaakt door een virus, het paramyxovirus. Het virus wordt verspreid:

• via vochtdruppeltjes in de lucht

• door hoesten

Is het ernstig en wat kunt u verwachten?

Mazelen is een kinderziekte. Kinderen met mazelen zijn soms ernstig ziek. Als mazelen mild verloopt en uw kind wil naar school, dan is daar op medische gronden geen bezwaar tegen. De leiding van scholen, kinderdagverbijven en peuterspeelzalen, adviseert vaak om een kind met mazelen thuis te houden, omdat andere ouders vaak bezwaar maken. Hiervoor zijn geen medische argumenten, omdat besmetting al voor het uitbreken van de vlekjes heeft plaatsgevonden.

Voor kinderen is het goed dat ze de mazelen hebben doorgemaakt. Zij lopen dan geen kans meer deze op latere leeftijd te krijgen. Dat betekent dat een kind maar één keer mazelen kan krijgen.

Op oudere leeftijd kan mazelen heftiger verlopen. Als een vrouw mazelen doormaakt tijdens de zwangerschap kan dat in zeldzame gevallen leiden tot een miskraam.

Wanneer naar de huisarts?

Het is in het algemeen niet nodig om de huisarts te raadplegen. Neem wel contact op met uw huisarts, als uw kind (hoge) koorts heeft en/of zich ziek voelt.

Complicaties bij mazelen kunnen zijn:

• bronchitis

• middenoorontsteking (komt voor bij 5 tot 10% van de mazelenpatiënten)

• longontsteking (komt voor bij 1 tot 5% van de mazelenpatiënten)

• hersenontsteking (komt uiterst zelden voor)

• infecties veroorzaakt door bacteriën

Wat kunt u er zelf aan doen?

• Kinderen met mazelen hebben vaak geen eetlust. Dring ze geen eten op. Zorg wel voor voldoende drinken. Water, thee, bouillon of vruchtensappen zijn het meest geschikt. Soms zijn ijslolly’s een goede oplossing.

• Bedrust is alleen nodig als uw kind daar zelf behoefte aan heeft. Ook hoeft het niet perse binnen te blijven. Zelfs met koorts kan uw kind naar buiten als het daar zin in heeft.

• Een kind met mazelen kan gewoon in bad of onder de douche.

• Bij jeuk kunt u de huid deppen met azijnwater of water waarin een citroen is uitgeknepen. Warmte doet de jeuk vaak toenemen. Soms helpt een lauwe douche. Ook mentholpoeder werkt verlichtend. U kunt dit bij de drogist kopen. Heeft uw kind last van jeuk, hou dan zijn nagels kort en schoon. Uw kind kan anders de huid kapot krabben en kunnen er infecties ontstaan.

• Paracetamol draagt niet bij aan het herstel van mazelen. Wel worden het ziektegevoel en de koorts tijdelijk onderdrukt.

Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen

Een kinderziekte zoals mazelen is niet te voorkomen. Bovendien is het goed dat kinderen mazelen hebben doorgemaakt. Zij lopen zo geen kans meer het op latere leeftijd te krijgen. Op oudere leeftijd kan mazelen namelijk veel heftiger verlopen. U kunt en hoeft dus geen voorzorgsmaatregelen te nemen.

Echter, mazelen blijken toch gevaarlijker te zijn dan eerder werd aangenomen… En mogen niet worden onderschat!

Het virus wist een deel van het geheugen van het afweersysteem. Mensen die een mazelenbesmetting hebben opgelopen zijn hierdoor vatbaarder voor infecties met andere ziekteverwekkers.