Wetsvoorstel herziening partneralimentatie

Op 19 juni 2015 hebben de VVD, PvDA en D66 een initiatief wetsvoorstel herziening partneralimentatie ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel wijkt op een aantal belangrijke punten af van de huidige regeling. Op de belangrijkste afwijkingen zal ik in het hierna volgende nader ingaan.

Contractsvrijheid partneralimentatie

De initiatiefnemers hebben voorgesteld dat contractsvrijheid het uitgangspunt moet zijn als gevolg waarvan partijen zelf afspraken kunnen maken over hun partneralimentatie. Dat is in beginsel niet nieuw omdat partijen nu ook al afspraken kunnen maken over partneralimentatie in een echtscheidingsconvenant maar wel nieuw is dat partijen deze afspraken voorafgaand aan het huwelijk kunnen maken, namelijk bij huwelijkse voorwaarden. De vraag is echter of partijen er bij hun huwelijk aan toe zijn om afspraken met elkaar te maken over een partneralimentatie bij scheiding. Dat dat niet het geval is, blijkt wel uit het feit dat mensen bij scheiding niet zo goed weten wat er in hun huwelijkse voorwaarden is opgenomen.

Is het dan zinvol om hierin ook nog eens een afspraak over partneralimentatie in op te nemen. Vaak zijn er in die fase nog geen kinderen en is het nog helemaal niet duidelijk hoe de verdeling van de zorg voor de kinderen wordt geregeld. In de praktijk gebeurt het toch nog wel eens dat partijen na de geboorte van hun eerste kind met elkaar afspreken, anders dan dat zij zich hadden voorgesteld bij het maken van de huwelijkse voorwaarden, dat een van de partijen de zorg voor de kinderen voornamelijk op zich neemt en de andere partij zorgdraagt voor het gezinsinkomen. Wanneer dan in de huwelijksvoorwaarden is opgenomen dat partneralimentatie niet aan de orde is, bestaat het risico dat partijen zich niet meer bewust zijn van jaren van te voren gemaakte afspraken omtrent die partneralimentatie en er geen wijziging van de huwelijkse voorwaarden plaatsvindt. Het is dan de vraag of het reëel is of een van de twee bij echtscheiding met lege handen staat.

Grondslag

Een tweede verandering is dat de grondslag voor partneralimentatie wijzigt. Is er op dit moment nog steeds de huwelijksgerelateerde behoefte die leidend is voor de vaststelling van de alimentatie: de welstand ten tijde van het huwelijk is nog steeds van belang. Deze grondslag wordt in het voorstel verlaten en daarvoor in de plaats komt het verlies aan verdiencapaciteit. Eerst wordt de verdiencapaciteit bepaald bij de aanvang van het huwelijk op basis van de op dat moment afgeronde opleiding en vervolgens wordt het inkomen ten tijde van de echtscheiding berekend. Indien het inkomen bij de echtscheiding lager is dan de berekende verdiencapaciteit bij aanvang van het huwelijk bestaat er een aanspraak op alimentatie. Indien er kinderen zijn jonger dan twaalf jaar wordt de verdiencapaciteit niet berekend naar de huidige arbeidsduur maar naar een fictieve arbeidsduur van 40 uur per week. Op die manier wordt dan rekening gehouden met het minder uren kunnen werken in combinatie met de zorg voor kinderen jonger dan twaalf jaar.  In dit voorstel wordt dus de opleiding, werkervaring en carrièrekansen die de alimentatiegerechtigde niet heeft (kunnen) benutten gedurende het huwelijk, buiten beschouwing.

Duur van de alimentatieplicht

Een derde belangrijk punt is de verkorting van de duur van de alimentatieplicht.

Opnieuw samenwonen

Verder zal het niet meer van belang zijn of je na de scheiding met een nieuwe partner gaat samenwonen als ware je gehuwd. Met andere woorden: indien je gaat samenwonen of huwt met een ander is dit niet van invloed op je partneralimentatie. Het valt te verwachten dat het maatschappelijk draagvlak voor het betalen van alimentatie in een dergelijk geval niet erg groot zal met alle consequenties van dien.

Wijziging omstandigheden

Tot slot wordt de wijzigingsmogelijkheid van alimentatie wanneer er sprake is van een wijziging van omstandigheden afgeschaft. De hoogte van een overeengekomen of een door de rechter vastgestelde partneralimentatie kan alleen nog maar worden gewijzigd als partijen het erover eens zijn of als er sprake is van een zo ingrijpende wijziging van omstandigheden dat handhaving naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet kan worden gevergd.

Conclusie

Als het wetsvoorstel wordt aangenomen zal er heel wat gaan veranderen. Het is echter de vraag of het doel van het wetsvoorstel, de partneralimentatie makkelijker en eerlijker maken, wordt gehaald.

Familierechtadvocaten Kuppers&Co