In onze mediation-praktijk horen we vaak toekomstige ex-partners uitspreken dat tijdens hun vakantie of tijdens de feestdagen al het slechte aan hun relatie uitvergroot werd. Daar ligt nog onder dat de feestdagen fijn horen te zijn, en als dit niet het geval is lijkt dat extra veel pijn te doen.
In het ‘normale’ dagelijkse leven zijn mensen vaak druk met van alles en nog wat en trekken partners maar een klein gedeelte van de tijd met z’n tweeën (of met het gezin) op. Tijdens vakanties en feestdagen is die tijd daar ineens wel en dat kan confronterend zijn. Dat de relatie dan onder een vergroot glas ligt zou je dus wel kunnen concluderen. Alleen wordt er vaak een belangrijk onderdeel vergeten.
Inhoud blog
Hoe kunnen we hiernaar kijken vanuit een holistisch perspectief?
Met holistisch bedoelen we ‘vanuit een groter plaatje’, ‘vanuit het geheel’ kijken. Vanuit dit perspectief kun je de gelaagdheid van relaties zien. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat de relatie die je hebt of had met je liefdespartner ook iets zegt over de relatie die je had/hebt met je vader en/of moeder. Hier is niet iedereen zich van bewust, waardoor je het 1-1 koppelt aan je partner en de boodschap van het systeem niet wordt opgepikt of begrepen.
Je niet gezien of begrepen voelen door je partner verwijst niet zelden naar een kind-stuk waarin je jezelf niet gezien of begrepen hebt gevoelt. Hier ontstaan conflicten.
Wij kijken naar een conflict als een storing in een (familie)systeem, dat dient voor het oplossen van een bepaald probleem in een systeem. We onderzoeken tijdens de mediation vragen als ‘hoe ziet het systeem eruit’, ‘met welke reden is het systeem ooit tot stand gekomen en waartoe dient/ diende het?’.
Een belangrijk verschil tussen een familiesysteem en een organisatiesyteem is dat een familiesysteem niet kan ophouden te bestaan. Een liefdesrelatie binnen een familiesysteem kan wel stoppen met een scheiding. Het familiesysteem, waar kinderen deel van zijn en dus het ouderschap, blijft ondanks de scheiding voortbestaan. Des te meer reden om goed uit elkaar te gaan als je daartoe besluit.
Scheiden is lijden. Maar wat is het nu eigenlijk dat maakt dat we lijden?
We delen graag 3 inzichten met je die wellicht een verrassend antwoord op deze vraag geven.
Het eerste antwoord komt uit de Gene Keys, een prachtig systeem gebaseerd op 64 archetypes voor transformatie. En die archetypes zijn weer gebaseerd op de 64 hexagrammen van de I Tjing, het Boek der Veranderingen, een klassieke tekst uit het Oude China. De founder van dit bijzondere Gene Keys systeem, Richard Rudd, zegt over lijden:
“De reden voor lijden ligt in het verlangen om te ontsnappen aan de pijn.”
Deze tekst moet je misschien nog een keer lezen.
We willen ons het liefst 24/7 gelukkig voelen, en we willen vooral geen pijn voelen. Maar laat één ding nu een vast gegeven zijn: het leven geeft elk mens zowel geluk als pijn. Pijn in de vorm van een crisis, zoals ziekte, overlijden, ontslag, scheiding etc. Maar ook minder ingrijpende pijnmomenten, zoals kwetsuren die je oploopt in de contacten en communicatie met anderen.
En het volgende inzicht vanuit de Gene Keys is minstens zo belangrijk:
“De pijn is een boodschap van ons onbewuste en wil ons iets vertellen.”
Deze zin heeft misschien nog wat meer toelichting nodig: Want, zul je denken, ja fijn zo’n boodschap, of beter gezegd: helemaal niet fijn die boodschap! En daar zit hem nu precies de crux. Elk mens heeft de natuurlijke neiging om, zodra er discomfort, ongemak of weerstand in zichzelf ontstaat, dit te laten verdwijnen. Maar die weerstand en de emotie die daarbij hoort is juist erg interessant. Het vertelt namelijk iets heel wezenlijks over jou. Niet alleen over je schaduwkant, maar juist ook over jouw verborgen kwaliteit.
Om die boodschap te kunnen horen, is het nodig dat je je gewaarwordt van de weerstand, het ongemak en daar vervolgens echt even bij stil staat.
En dat vraagt wel iets van je. Onze instinctieve neiging is namelijk om ofwel te vechten tegen de pijn die we voelen, ofwel ervan weg te vluchten of te verstarren. Doe je dat niet en ga je gewoonweg voelen wat er gevoeld wil worden, dan verandert de pijn. Dat komt omdat je je aandacht verlegd. De aandacht gaat niet meer naar het ontsnappen van die pijn.
Mariëlle van der Giessen: Ik ben zelf ook ervaringsdeskundige als het gaat om scheiden. Mijn instinctieve reactie op pijn is dat ik ‘vlucht’. Ik kroop na mijn echtscheiding in mijn eigen cocon, had naar de buitenwereld toe een sterk en stoer masker en kon thuis verdrinken in de afleiding van tv, social media en ongezond eten. Deze afstandelijke, vluchtende houding maakte dat ik nog meer leed. Zodra ik de onderliggende scheidingspijn, de afwijzing, echt kon voelen, was dat een bevrijding: ik kon mijn stoere, sterke masker afzetten, wat echt veel energie kostte. Ik vergelijk het altijd met een bal die je onder water wilt houden. Op een gegeven moment houd je dat gewoon niet meer vol, en ploft die bal omhoog. Maar zodra die bal omhoog is geploft, geeft dat een bevrijding en voel je vooral hoeveel energie het heeft gekost om die pijn niet te voelen.
Vanuit die kwetsbaarheid kwam ook een nieuwe, echte kracht en vrijheid omhoog. Geen geveinsde kracht achter een stoer masker dat ik het allemaal wel aan kon, maar een echte gevoelde kracht vanuit eigenliefde. En een vrijheid, omdat ik het inzicht had dat ik zelf de sleutel heb om pijn te transformeren. Daarmee stapte ik uit het drama-verhaal, waarin jezelf ofwel een slachtoffer, of een dader (met schuldgevoel) bent of wellicht de redder moet zijn. Want ook al deze verhalen kosten zo veel energie.
En daarmee komen we op het derde inzicht, gebaseerd op de theorie van de psycho-analyticus Carl Gustav Jung:
“Alles wat buiten mij gebeurt, is een spiegel van mijn eigen innerlijke onbewuste patronen”
Op een praktische manier vertaalt, is de hamvraag bij elke conflict- of pijnlijke situatie die je overkomt de volgende: ‘Wat is het ín mij dat aanslaat op wat buiten mij gebeurt?”.
De relatie als spiegel
Een conflict ontstaat in een relatie tot de ander vaak omdat diegene daarin eenonopgelost thema in zichzelf treft. Hier komt ook de uitspraak; ‘het verwijt naar de ander toont het leerlandschap van zichzelf’ vandaan (of terug naar onze kindertijd; wat je zegt ben je zelf, bleh).
Het lijkt erop dat we aan het einde van het jaar extra kwetsbaar zijn, extra gevoelig voor verwachtingen, herinneringen en pijnstukken. In principe is deze dynamiek het hele jaar van toepassing maar tijdens de feestdagen staat dat vergroot glas erop. Familiepatronen worden extra zichtbaar, ook als je niet fysiek bij elkaar bent door bijvoorbeeld overlijden, conflict, vakantie of welke reden dan ook. Het hangt in de lucht.
Lieneke Witloks: Mijn moeder is op 30 december 2010 overleden, heel plotseling. Die laatste week van het jaar heeft voor mij een zwart randje. Ik kijk die dagen door een ‘andere’ bril en moet opletten dat ik dat gevoel niet projecteer op de mensen om mij heen. Zoals op mijn partner, die dan ineens nog minder tijd en aandacht voor mij lijkt te hebben, juist als ik het zo hard nodig heb. Ik weet ondertussen dat ik mezelf in de laatste week van het jaar niet al te serieus moet nemen en ook niet te veel op m’n ‘to do’ lijst moet hebben (dat laatste vergeet ik ieder jaar weer en dat eerste trouwens ook wel af en toe). Wat ik weet is dat ik sinds het overlijden van mijn moeder me steeds weer, rond die periode, kwetsbaarder en eenzamer voel dan normaal, ondanks alle verwerkingsprocessen die ik al heb doorlopen. Begrijpelijk zou je zeggen, dat is het ook. Toch gaat het daar niet over. Mijn bewustzijn hierop, daar gaat het over. Dat maakt namelijk dat ik weet dat dit gevoel weer weggaat (meestal al vanaf 2 januari) en dat maakt ook dat ik tussendoor (met wat extra tranen) het ongemak verdraag en niet meer de schuld van mijn onbehagen bij een ander leg, wat in mijn geval misschien wel een echtscheiding heeft voorkomen de afgelopen 10 jaar. Ook krijg ik door de conflicten die rond deze periode in mij (en rondom mij) ontstaan steeds weer inzichten die me helpen om bepaalde (familie)patronen te doorbreken bij mezelf en binnen mijn eigen gezin. Kortom het mooie van relaties is, dat een partner of ex-partner bij uitstek goed oefenmateriaal is om aan je eigen pijnstukken (maar ook aan je kwaliteiten) te werken.
Deze benadering is in een notedop de kern van de holistische benadering van het Centrum Holistische Conflicthantering. Het is in de kern een simpele theorie, maar in de praktijk vaak o zo moeilijk. Maar zodra je ziet wat de echtscheiding je als levensles te brengen heeft, kom je er als een rijker en wijzer mens uit.
Lieneke Witloks en Mariëlle van der Giessen
Centrum voor Holistische Conflicthantering
Lees ook de andere blogs van Lieneke en Mariëlle.
REAGEER OP DEZE BLOG