Ik geloof niet in flexibele kinderen. En dus ook niet in flexibel scheidingskinderen. Dat wordt vaak als argument gebruikt: “dat het allemaal goed komt, het scheiden is wel erg, maar kinderen zijn flexibel” (en zijn dus zo aan de situatie gewend). Dat is een misverstand. Misschien kun je het zelfs omschrijven als smoes. Een smoes om goed te praten dat je je schuldig voelt over de scheiding, een smoes om goed te praten dat je kinderen elke week moeten verhuizen, misschien zelfs elke keer verhuizen naar een andere stad of een andere provincie. En ik geloof daar dus niet in. Ik geloof wel dat kinderen zich aanpassen. Aanpassen aan de omstandigheden. Niet omdat ze flexibel zijn, maar om de simpele reden dat ze van ons afhankelijk zijn. Omdat ze van ons houden. En omdat hun loyaliteit aan ons geen grenzen kent.
Natuurlijk past een kind zich aan de nieuwe, veranderende omstandigheden aan. En net als dat overal het geval is, zal het ene kind dat makkelijker doen dan het andere kind. Ik probeer me vanaf het begin van de scheiding voor te stellen hoe dat is, wekelijks je spullen inpakken en steeds ergens anders te moeten slapen. Eigenlijk nergens vaste bodem te hebben. Je helemaal thuis kunnen voelen. Of helemaal thuis te zijn. Bodem die overigens door de scheiding al onder je voeten vandaan gevallen is. Want het fundament ‘ouders’ bestaat alleen nog in gescheiden vorm. Kinderen hebben simpelweg geen keuze. En zelfs als ze die keuze wel hebben, is het een keuze die geen enkel kind wil maken of zou hoeven maken. Kiest het kind voor ouder A dan is ouder B verdrietig en andersom. En welke keuze het kind ook maakt, zélf is het altijd verdrietig. Scheidingskinderen willen allebei de ouders zien. En het mist de ene ouder als het bij de andere ouder is. Een kind wil met beide ouders in hetzelfde huis wonen.
Ik ben erg benieuwd wat de gevolgen voor al onze kinderen zijn in hun verdere leven. De generatie van mijn kinderen (ik heb een tweeling geboren in 2000) is over 10 jaar de eerste generatie volwassenen met bijna allemaal gescheiden ouders. Hoe gaan die kinderen hun leven indelen? Wat betekent liefde en trouwen voor hen? Hierbij maak ik wel de kanttekening dat alles in een mensenleven invloed heeft op je leven. Het overlijden van een ouder of klasgenootje, werkloosheid van de ouders. Niemand wordt in het leven gespaard. En zulke gebeurtenissen zullen altijd een invloed hebben op je leven. Alleen bij scheiden zeggen we niet ‘goh kind wat moet dat erg voor je zijn’, maar zeggen we ‘je bent flexibel, je leert er wel mee omgaan’. Volgens mij is het belangrijk om met dat bagatelliseren van de gevoelens van ons kind te stoppen. Dat we zien, voelen en horen hoe erg het voor onze kinderen moet zijn dat we gescheiden zijn. En dat verdriet en boosheid niet alleen in de eerste 12 maanden aanwezig is, maar dat het ook de kop op kan steken na 5 jaar, of 10 of 20. Dat gescheiden ouders hebben elke dag aanwezig is in hun (verdere) leven. Denk bijvoorbeeld aan de eindmusical in groep 8. Denk aan de diploma-uitreiking van de middelbare school. Denk aan het vieren van kerst met altijd maar een deel van de familie. Denk aan het krijgen van kinderen. Wij zijn nu gescheiden, maar onze kinderen zullen er het meeste last van hebben. En hen helpen, begint wat mij betreft met het serieus nemen van hun gevoel. Naar ze luisteren. En je inleven in hoe het voor hen moet zijn. Niet hoe jij graag zou willen dat het was. En dat betekent dat we heel vaak, maar dan ook echt heel vaak onze woorden in moeten slikken. Ons gevoel uit moeten sluiten. En ons ego aan de kant moeten zetten. Daar komen wij veel verder mee, maar onze kinderen ook. En daar draait het wat mij betreft om.
Thera is 44 jaar, heeft twee kinderen en is sinds 2007 gescheiden. Ze merkt iedere dag nog de gevolgen van haar scheiding, ook al doet het geen pijn meer. Ze blogt bij ons over haar leven na de scheiding.
Sandra - 22 jun 2014
Lieve Thera, Weer zo'n mooi moment van stilstaan! Want zo is het inderdaad, het ene kind is het andere niet en er is altijd sprake van verdriet om wat is geweest en nooit meer zal zijn. Liefs! X