Eerste hulp bij gescheiden ouders, blog van Iris

Deze blog is geschreven door Iris toen zij 16 jaar was en in havo 5 zat.

Als je ouders net zijn gescheiden, zal je wereld op zijn kop staan door alle veranderingen die je mee zult maken.

Je wereld op zijn kop

Zo komt de woonkamer er bijvoorbeeld anders uit te zien nu of je vader of je moeder helemaal alleen mag bepalen welke bank er staat en welke foto’s aan de muur hangen.

Misschien krijg je straks wel twee slaapkamers: één bij je moeder thuis en één bij je vader thuis. Het kan zelfs zijn dat je van school moet veranderen omdat je moeder of vader wil verhuizen naar een andere plaats. Zo is er nog veel meer op te noemen wat er allemaal zal veranderen en die veranderingen zijn niet leuk.

Maar verreweg de ergste verandering is dat je je ouders niet meer samen gelukkig zal zien: je zal bijvoorbeeld niet meer de woonkamer instappen en je ouders betrappen op een zoen. En je zult ze tijdens de gymuitvoering niet meer naast elkaar vinden in het publiek, in elk geval niet in het begin.

Misschien dat de relatie tussen je ouders mettertijd weer verbetert, maar helaas vergt dat veel tijd en inspanning en de vraag is natuurlijk of je ouders er zin in hebben.

Je ouders zijn niet voor niets gescheiden…

De pijnlijke waarheid is dat je ouders niet voor niets zijn gescheiden. Ze halen elkaar het bloed onder de nagels vandaan of ze zijn ‘uit elkaar gegroeid’… ze vinden elkaar niet lief, leuk en aardig  meer. Ze zijn boos op elkaar, om wat voor reden dan ook, en ze gunnen elkaar niet veel. Ten koste van jou.

… en hebben een bord voor hun kop

Misschien krijg je binnenkort eens van je vader te horen: “ik ben blij dat ik van je moeder af ben” of verzucht je moeder dat je vader zo onbetrouwbaar is. Ouders hebben wat dat betreft een gigantisch bord voor hun kop.

Ze denken er niet bij na, of willen er niet bij nadenken, dat jij niet gescheiden bent van je ouders en dat het dus pijn doen wanneer ze elkaar zwart maken. Want wat er ook gebeurd is, je houdt waarschijnlijk nog steeds van zowel je vader als van je moeder.

Maak het je ouders dan ook duidelijk dat je liever niet hebt dat ze elkaar afschilderen als vreselijke mensen. Vraag desnoods of ze vriendelijk tegen elkaar willen doen als jij in de buurt bent, maar bedenk wel dat dit voor veel gescheiden ouders erg veel gevraagd is!

Praat over je gevoelens!

Praten over je gevoelens klinkt misschien heel suf en deprimerend, maar het lucht wel op! Ga eens praten met je oudere broer of zus, een vriend of vriendin over hoe jij alles ervaart. Ze kunnen je troosten en er is een grote kans dat zij je gerust kunnen stellen en de chaos in je hoofd een beetje kunnen ‘opruimen’. Zij kijken weer anders tegen de gebeurtenissen aan dan jij en het lucht op dat alles niet zo zwart-wit is als jij misschien in eerste instantie dacht.

Daarnaast moet je onthouden dat veel van je vrienden van wie de ouders niet zijn gescheiden, misschien niet zo geschokt reageren als jij graag zou willen. Weer je vrienden niet af als je denkt dat ze het toch niet begrijpen, je moet bedenken dat het logisch is dat ze niet voelen hoe erg het is: ze maken het zelf niet mee. Gelukkig maar!

Een echte vriend probeert altijd om je te begrijpen en met je mee te leven, de één slaagt hier misschien beter in dan de ander, maar dat ze het proberen zegt al dat ze wel degelijk veel om je geven en niet willen dat je verdriet hebt.

‘Mijn moeder heeft een date’

Als je ouders eenmaal gescheiden zijn, moet je er rekening mee houden dat er binnenkort een nieuwe liefde voor je vader of moeder ten tonele verschijnt.

Dit is even wennen. Opeens is er iemand die zich met je leven gaat bemoeien  en je moeder of vader voor zichzelf opeist (althans: zo voelt het, maar dat is natuurlijk niet echt waar).

Deze persoon begint zich ook vroeg of laat met je opvoeding te bemoeien en zegt wat je wel en niet mag. Als je hier echt problemen mee hebt, kun je hier best wat van zeggen.

Bedenk wel dat het beter helpt als je rustig uitlegt wat je ervan vindt en niet begint te schreeuwen of te slaan! Zeg bijvoorbeeld dat je nog wat tijd nodig hebt om te wennen aan deze nieuwe persoon en dat je het daarom vervelend vindt als hij of zij zich zoveel met je bemoeit. Vraag om wat ‘afstand’ zodat je aan zijn of haar aanwezigheid kunt wennen.

Wat je beter niet kunt zeggen is dat deze persoon je vader of moeder niet is en dat hij of zij daarom niets over je te zeggen heeft. Als je zo denkt, zal je het nooit goed vinden als deze persoon jou bijvoorbeeld vraagt de tafel te dekken of je vraagt niet zo brutaal te zijn.

Het is moeilijk te begrijpen en te aanvaarden, maar het is juist goed als deze persoon na langere tijd kan zeggen wat je wel en niet mag doen. Deze persoon is ouder dan jij, heeft meer ervaring en heeft misschien zelf ook wel kinderen.

Daarbij kiezen je ouders als het goed is iemand uit van wie zij verwachten dat ze ook goed zijn voor jullie. Als je deze nieuwe persoon blijft tegenspreken, is de kans groot dat je elkaar gaat negeren en in het ergste geval een hekel aan elkaar krijgt. En dat is natuurlijk niet de bedoeling, want ook al zijn je ouders gescheiden, ook jij mag het leuk en gezellig hebben thuis.

Het is in elk geval belangrijk dat je er goed over nadenkt en erover praat met je ouders als je het even niet meer weet!

Misverstanden over gescheiden ouders

Helaas bestaan er ook een paar heel vervelende misverstanden over gescheiden ouders. Hier volgen twee bekende misverstanden:

‘Het is mijn schuld dat ze zijn gescheiden’

Natuurlijk is het niet jouw schuld dat ze zijn gescheiden! Je ouders zaten niet (meer) op dezelfde lijn en konden het gewoon niet met elkaar eens worden.

Hun onenigheid kon gaan over de vaatwasser, over de buurman, over het gras, de wolken en de vlinders… kortom: over van alles en nog wat en dus helaas ook over jou. Maar niet specifiek over jou en jou alleen.

Het feit dat ze het niet eens konden worden over jou, heeft dezelfde reden waarom ze het niet eens konden worden over hoe de vaatwasser moet worden ingepakt en of de buurman nou een zeurderige oude man is of niet: je ouders denken te verschillend en dat heb jij ze niet aangeleerd!

Wel bestaan er natuurlijk nog veel meer redenen waarom je ouders uit elkaar zijn gegaan dan ‘te verschillend’ denken, maar bij welke reden dan ook: je kunt niet denken dat je ouders gaan scheiden omdat jij het probleem bent.

Het ligt nooit aan één bepaald ‘ding’ waar ze het niet over eens kunnen worden; ze houden niet meer van elkaar en dat mondt uit in allerlei vervelende situaties. Van vreemdgaan tot ruzie over een struikje in de tuin. Het werkt niet tussen je ouders, daar valt helaas niets aan te veranderen. Zelfs niet als jij nog liever en leuker wordt.

‘Ze komen wel weer bij elkaar’

Wat pijnlijk als iemand deze hoop koestert! Natuurlijk is hoop iets goeds, maar ga niet verder dan hopen dat je ouders weer aardig tegen elkaar zullen doen en elkaar weer accepteren. Je ouders zijn niet voor niets gescheiden, zoiets gebeurt niet met het idee later weer bij elkaar te komen, hoe hard dat ook mag klinken.

Tenzij je ouders tijdelijk apart zijn gaan wonen, zonder te scheiden, om te kijken hoe het gaat zonder elkaar (zeg maar een soort ‘proef-scheiding’), is de kans er dat ze toch samen blijven. Maar zelden komen gescheiden ouders weer bij elkaar.

Wat is negatief aan gescheiden ouders?

Negatief aan gescheiden ouders (een korte greep uit een lijstje van 1.000.000 negatieve punten):
• Je ziet je ouders niet meer gelukkig samen, ze doen zelfs onaardig tegen elkaar;
• Je ziet één van je ouders niet meer of je hebt nu twee huizen waarin je woont (=heen en weer gefiets waar je absoluut niet vrolijk van wordt!);
• Het is soms niet meer zo vanzelfsprekend als je je vader of moeder ziet, vaak worden er dan afspraken gemaakt wanneer je elkaar ziet, terwijl je anders gewoon naar huis kwam;
• Er komen nieuwe liefdes in je ouders leven en dat voelt soms als ‘plaats maken’ of dat nu zo is of niet.

Wat is positief aan gescheiden ouders?

Positief aan gescheiden ouders (er is wel wat!):
• Dubbel zoveel kadootjes op je verjaardag, al helemaal als je straks ‘vier families’ hebt als je ouders weer een relatie hebben;
• Twee keer zakgeld, van je vader en van je moeder;
• Twee keer Sinterklaas en/of twee keer Kerstmis;
• Als je van je moeder niet naar dat ene coole feestje mag, kan ze je vader niet tegenhouden om je er wel heen te laten als je bij je vader ‘bent’ op dat moment;
• Een extra kans om het goed te hebben thuis.

Wist je dat…?

Sommige psychologen zeggen dat een scheiding vaak zwaarder is voor een kind dan het verwerken van een overlijden van één van je ouders: bij een overlijden heeft er namelijk niemand schuld aan en bij een scheiding voelt dat anders.

Belangrijke tips!

Een scheiding is nooit leuk en wordt ook nooit leuk. Helaas is het iets wat vaak voorkomt, wat veel kinderen meemaken.

Wat goed helpt om je verdriet een plaats te geven is het volgende:
• Erover praten is heel belangrijk! Praat niet alleen met je vrienden, praat er ook over met je broer of zus en ook met je ouders. Laat je lekker troosten. 
• Als je in een dagboek alle dingen opschrijft die je voelt, kun je het even loslaten. Je kunt bovendien later teruglezen wat je hebt geschreven, wie weet valt de oorzaak van het akelige gevoel achteraf behoorlijk mee. Schrijf niet alleen negatieve dingen, schrijf ook dingen op die je wel leuk vindt! Wedden dat het je opvrolijkt om over vrolijke dingen te schrijven die je meemaakt en om het later terug te lezen?!
• Als je verdrietig blijft, bel dan eens naar de kindertelefoon of kijk op Villa Pinedo. Je kunt bij hen met al je vragen terecht en je ouders kunnen niet te weten komen dat je contact hebt opgenomen. Wat je ook kunt doen is eens met je ouders praten of je misschien hulp kunt krijgen van de dokter om over je verdriet heen te komen.
• Acceptatie is uiteindelijk het sleutelwoord. Je moet op een gegeven moment beseffen dat het niet het einde van de wereld is, hoe vervelend het ook is.

Hoe pak je je ouders aan?

Wees niet bang om je ouders streng toe te spreken als ze over de schreef gaan! Als ze geen oog hebben voor jouw gevoelens. Leg het rustig uit wat je niet leuk vindt zonder boos te worden. Of laat je ouders dit verhaal eens lezen en markeer het volgende lijstje met dingen waar ouders extra voorzichtig mee moeten zijn:
• Ouders horen elkaar niet zwart te maken waar jij bij bent. Ze moeten beseffen dat jij van allebei je ouders evenveel houdt en dat je hier alleen maar een rotgevoel van krijgt. Je wilt toch niet dat je je vader opeens minder lief vindt omdat je moeder nare, subjectieve dingen over hem vertelt? Grote kans dat je moeder dat ook niet wilt, maar dat ze er gewoon niet bij nagedacht heeft. (Of andersom.)
• Als je ouders een nieuwe liefde hebben, kan die het beste nog niet meteen mee naar huis genomen worden. Daar heb je waarschijnlijk helemaal geen behoefte aan. Leg je ouders uit, als ze deze fout maken, dat je niet in twee jaar tijd 5 andere gezichten wilt zien. Dat je alleen diegene ziet waar je vader of moeder echt voor wil gaan, waar goed over nagedacht is en die je vader of moeder inmiddels goed kent.
• Leg je ouders uit dat als jij eindelijk de moed hebt verzameld om met ze te gaan praten over de scheiding dat je dan de volle aandacht wilt.
• Geen ruzie maken waar jij bij bent!

Iris (31) heeft als kind drie scheidingen meegemaakt en is nu de ‘vriendin van papa’. Zij heeft de opvatting dat een scheiding – waarbij het contact met beide ouders blijft bestaan – op de lange termijn niet automatisch leidt tot schade voor kinderen. De hardnekkige problemen zitten in hoe de betrokkenen omgaan met de scheiding. En dat is best wel ingewikkeld.

Belangrijk: haar blogs zijn een mengeling van eigen ervaringen en ervaringen met haar gedeeld door anderen en verwijzen niet één-op-één naar mensen uit haar eigen omgeving.

Lees ook de andere blogs van Iris.