Wat is een vechtscheiding nou eigenlijk?

De media staan er bol van, de politiek en hulpverlening houdt zich er mee bezig en ouders vrezen zelf steeds vaker dat ze in een vechtscheiding belanden of zijn beland. Voor de term vechtscheiding worden ook andere termen gebruikt, zoals een hoge conflictscheiding. Een conflict kun je in deze oplossen als beiden hiertoe bereid zijn, bij een gevecht gaat het veel meer om een winnaar en een verliezer, zonder positieve uitkomst. De hulpverlening hoopt conflicten op te kunnen lossen, waarbij er ook zal moeten worden gekeken naar het onderdeel rouw onder het conflict. In diverse gevallen is sprake van (niet onderzochte) psychopathologie (onder deze blog wordt dit begrip toegelicht), waardoor niet beide ouders bijdragen aan het conflict en zodoende anders naar de situatie gekeken moet worden.

Kinderombudsman

Dankzij de inzet van voormalig Kinderombudsman Marc Dullaert is de term vechtscheiding enkele jaren terug op het netvlies van politiek Den Haag en deskundigen komen te staan. In zijn adviesrapport ‘Vechtende ouders, het kind in de knel’ stelt de Kinderombudsman dat het huidige systeem escalatie in de hand werkt en eindeloos procederen mogelijk maakt.
Er zou een verkeerde prikkel zitten rondom juridische procedures, waardoor het zou lonen om lange juridische procedures te voeren. Hierdoor gaan ouders niet snel meer met elkaar om de tafel, wat de belangen van hun kind niet ten goede komt, aldus voormalig Kinderombudsman.

Scheiden zonder schade

De wens van de politiek en de sector is om meer preventie en aandacht te hebben voor de gevolgen van een vechtscheiding, vooral voor de positie van kinderen. Ook het rapport “Scheiden en de kinderen dan?” is hierop gericht. Dit rapport is onlangs aangeboden aan de regering door het platform Scheiden zonder Schade, onder aanvoering van André Rouvoet.

Wat speelt er bij een vechtscheiding

Het woord vechtscheiding wordt tegenwoordig veel gebruikt. Er lijkt nog steeds behoefte om de term nader te concretiseren omdat niet iedere scheiding onder een vechtscheiding valt te scharen. Een vechtscheiding kan worden gezien als een ouderlijke scheiding waarbij de ouders ernstige conflicten hebben en waarbij het kind wordt ingezet in de onderlinge strijd jegens elkaar én waarbij de belangen van het kind uit beeld verdwijnen. De conflicten worden veroorzaakt door ofwel beide ouders dan wel door één van de ouders. Psychopathologie kan een rol spelen en denk hierbij ook aan de problematiek van ouderonthechting (in de sector ook wel bekend als ouderverstoting).

Onderzoek toont aan dat circa 20% van de gevallen uitmondt in een vechtscheiding, waarbij het van de ene rechtszaak naar de andere gaat en waarbij er veel hulpverlening betrokken raakt. Beide ouders worden in trajecten gestopt. Dit loopt in diverse gevallen vast omdat de onderliggende problematiek zoals psychopathologie en hetgeen er kan spelen bij ouderonthechting niet worden herkend.

Bij een vechtscheiding raken de belangen van het kind steeds verder ondergesneeuwd, de ouderrol wordt verwaarloosd en het kind-perspectief wordt niet meer vertegenwoordigd door de ouders of één van de ouders.

Definitie vechtscheiding

De volgende aspecten kunnen in een definitie van een vechtscheiding worden meegenomen;

Een vechtscheiding is een ouderlijke scheiding waarbij:

• De ouders of één van de ouders ernstige conflicten voeren/voert in de (ex)partnerpositie;
• De ouders of één van de ouders hun ouderpositie niet meer innemen/inneemt;
• De ouders of één van de ouders het kind-perspectief niet meer vertegenwoordigen/vertegenwoordigt;
• De ouders of één van de ouders hun kind inzetten in de onderlinge strijd met als resultaat dat dit een negatieve invloed uitoefent op de geestelijke gezondheid van het kind en/of het kind het contact verliest met één van de ouders;
• Er onderzoek zou kunnen worden gedaan naar psychopathologie, de problematiek van ouderonthechting en er moet worden beoordeeld of daadwerkelijk beide ouders een rol hebben in het conflict dat is gecreëerd  dan wel slechts één van de ouders.

Marieke Lips en Lianne van Lith

Beroepsorganisatie Kindbehartiger

 

*Psychopathologie: Binnen de psychopathologie spreekt men van ‘normaal functioneren’ wanneer er sprake is van een harmonische relatie tussen de persoon en zichzelf, de persoon en de ander, en de persoon en zijn omgeving. Wanneer iemand goed in zijn vel zit, binnen de sociale normen kan functioneren, correct kan reageren op anderen en de eisen van de omgeving aankan, spreekt men van een normaal functionerend persoon. Daarin is een bepaalde afwijking mogelijk. Abnormaal gedrag is wat storend is in de relatie met zichzelf, de ander en de omgeving. Wordt dit extreem, dan wordt dit pathologisch genoemd. Wanneer relaties moeilijk verlopen en men zich niet goed voelt in de relatie tot zichzelf, de ander of tot de omgeving, dan is er mogelijk sprake van een neurose. Er is mogelijk sprake van een psychose als de band met zichzelf, de ander of de omgeving verbroken is.