‘’Hoi, kom binnen! Ik ben Marlon.’’ Je stapt nonchalant naar binnen met je handen in je zakken en kijkt naar de grond. ‘’Ik ben Daan.’’ Je loopt achter me aan met je vader aan je zijde. We lopen de trap op naar de eerste verdieping en komen binnen in mijn kantoor. Je ploft op een stoel met je jas nog aan en je pet op. Onder je pet springen wat donkere haren uit. Een stoere jongen van een jaar of 11, denk ik bij mezelf. Ik besluit te vragen of je op een sport zit. Nog voor jij antwoord kan geven, zegt je vader: ‘’ja, op judo’’. Je lijkt wat teleurgesteld op het snelle antwoord van je vader. Ik vraag er over door en merk dat het een onderwerp is waar je graag over praat. Je bent er trots op. ‘’Mijn vrienden zeggen dat ik heel erg goed ben.’’ Je vader lacht trots. We besluiten samen dat je vader nu wel even een boodschapje kan gaan doen verderop, zodat we met zijn tweeën verder kunnen.
Als ik je vraag of je weet waarom je hier bent zeg je dat je het zelf wilde. Je wil tegen iemand zeggen wat je vindt. Ik leg je uit hoe een Kindbehartiger werkt en dat we gaan beginnen met een spel. Het heet Het Mattenspel en daarmee ga jij jouw eigen wereld maken. Plekken waar je komt, mensen die daar zijn, enzovoorts.
Je lijkt niet veel zin te hebben in een bewegend spel en blijft een beetje afwachtend op de stoel zitten, maar doordat je jouw landen door de kamer moet verspreiden en neer mag leggen waar je wil, kom je uiteindelijk toch in beweging. Een paar keer ga je nog terug naar de stoel, maar na 4 matten blijf je staan. Je legt een mat voor jezelf, voor het huis van papa, school, judo en geeft dan aan dat je klaar bent. Ik knik ‘oke’, en pak de overige matten rustig van je aan. Je kijkt me aan met je kraakheldere blauwe ogen en pakt toch nog een mat terug. Je legt hem rustig ver buiten het speelveld neer en mompelt een bijna onverstaanbaar ‘’mama’’.
We gaan verder met poppetjes, wegen en andere elementen van jouw wereld. Het is een klein, rond geheel met jouw vader als beschermer bij jou, met een hele lange uitschieter naar ver buiten het speelveld. Er loopt een kronkelende weg van school naar het land van mama. Er loopt ook een weg terug vanaf mama richting jou, maar die komt niet aan bij jouw land. Onder het leggen vertel je honderduit. Er liggen 5 van de 5 geluksklavers bij het land van papa. ‘’Het is er heel leuk en er is een speeltuin en mijn vrienden wonen daar allemaal. Het huis is ook heel erg groot.’’ Bij mama vond je het vroeger ook leuk, maar nu niet meer. Papa gelooft niet dat je het vroeger wel leuk vond daar. Dat vind je stom. Je plaatst er 1 geluksklaver van de 5. Je had er leuke vrienden, maar daar wil je nu niet meer mee spelen. Je bent bang dat je moeder er achter komt en ze je dan ziet. Als dat gebeurt, weet jij al waar je je gaat verstoppen.
Daan vertelt dat hij niet meer naar zijn moeder wil. ‘’Mijn moeder is nooit thuis en zorgt niet voor mij. Vroeger toen ik 1 was deed ze dat ook nooit en toen ik ouder werd ook niet.’’ Als ik vraag hoe je dat weet zeg je dat je dat gewoon denkt.
Daan weet alles te vertellen over toen hij net geboren was en zijn moeder altijd boos was op zijn vader. Hij vindt het fijn dat zijn vader hem dit allemaal vertelt, want dan begrijpt hij alles beter. Daarna vertelt Daan dat hij graag wil dat zijn moeder uit het ouderlijk gezag wordt gezet. Als ik vraag hoe het komt dat jij weet wat dat betekent, zeg je dat dat heel normaal is. Ze verdient het niet om moeder te zijn zeg jij. Je vervolgt je verhaal met de ‘Marja’ in plaats van ‘mama’. ‘’Marja legt nooit de fout bij zichzelf’’, vertel je. ‘Mijn vader en ik geloven haar niet meer.’’
Mijn hart huilt, je bent 11…
Marlon Dijkhuizen
Monique - 23 aug 2018
Dit is een bekend verhaal wanneer er sprake is van oudervervreemding/ouderverstoting. Interessanter zou ik vinden als deze kindbehartiger in het blog zou vertellen hoe ze deze situatie gaat aanpakken. Signaleren is één, maar wat gaat de kindbehartiger nu concreet doen voor Daan? Overigens is 11 jaar een zeer kritieke leeftijd; kinderen tussen 7 en 12 jaar zijn zeer gevoelig voor suggestieve informatie en ontwikkelen gemakkelijk valse herinneringen aan nooit gebeurde voorvallen (Henry Otgaar - Universtiteit Maastricht). Daarnaast is tijd een kritische factor bij ouderverstoting; haast is geboden om Daan te redden. Maar wel met kennis van zaken en de juiste interventie(s); een huilend hart helpt daarbij niet!
Heleen Koppejan-Luitze - 27 aug 2018
Monique, je vraagt wat een kindbehartiger in dit soort gevallen kan doen. Ik werk samen met de Kindbehartigers en train hen in het herkennen van de signalen van ouderonthechting, zoals ik het noem. Marlon heeft hier enkele signalen beschreven. De kindbehartigers zelf zullen in dit soort gevallen vaak een doorverwijzing doen. Werken met gezinnen waar ouderonthechting speelt, vereist ook werken met de ouders. Dat is niet echt de rol van de Kindbehartiger. Samen met Marieke Lips, directeur van de Kindbehartigers, heb ik een interventie geschreven. Die start altijd met een onderzoek of er gegronde redenen (mishandeling, misbruik of verwaarlozing) ten grondslag liggen aan de omgangsproblematiek. Als dat niet het geval is, onderzoeken we verder. Welk gedrag van de ouder of ouders leidt tot het loyaliteitsconflict? Hoe reageert het kind? Welke aspecten (tijd, afstand, omgeving, denk ook aan familie en vrienden) spelen een rol in dit proces? Vervolgens gaan we aan de slag. We werken in eerste instantie met de ouders en gaan met hen kijken hoe zijn hun gedrag dat leidt tot het loyaliteitsconflict kunnen veranderen. We toetsen aan de kinderen of onze aanpak werkt. Vaak lukt dat, zeker als ouders zich niet bewust zijn van het effect van hun gedrag op hun kinderen en niet echt doelgericht zijn in het belemmeren van omgang. Soms lukt het niet. Dan kan of wil een ouder niet veranderen. In dat soort gevallen moet onderzocht worden waar het kind het beste kan wonen. Het uitgangspunt daarbij is dat ouderonthechting slecht is voor kinderen. Nu, en op de lange termijn. Ik hoop dat je vraag zo is beantwoord?
Frida Luijrink - 24 aug 2018
Dit is wat een verstotende ouder doet. Zoveel kinderleed in Nederland en de ogen van de (meeste) hulpverleners en kinderrechters gaan maar niet open. Er moet veel meer tijd en aandacht aanbesteed worden en politiek moet het ook op de kaart gezet worden.
Esther - 2 sep 2018
Dag Heleen, Dank voor je uitleg. Ik vraag me nog wel af hoe het gaat wanneer een van de ouders niet mee wil werken aan de interventie, wat dan? Groet Esther
Berdina - 26 apr 2019
Exact hetgeen ik me afvroeg. Zeker gezien het gegeven dat bij ouderonthechting tijd een kritische factor is.
Monique - 4 sep 2018
Beste Heleen, Dank voor je uitleg. Wel ben ik nog benieuwd naar wie of wat de kindbehartiger doorverwijst wanneer er signalen van (mogelijke) ouderverstoting zijn?