Gedwongen huwelijk en scheiden

Huwelijksdwang is het dwingen van een meisje, vrouw, jongen of man tot het aangaan van een huwelijk. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door de ouders, familieleden of door andere leden van de gemeenschap. Slachtoffers van een gedwongen huwelijk zijn vaak jong en afhankelijk van hun partner of familie. Vaak hebben de slachtoffers te maken met geestelijk en of lichamelijk geweld. Zij doen meestal geen aangifte uit angst, schaamte of loyaliteit aan de familie. Het komt voor dat ouders hun kind tijdens een vakantie uithuwelijken en achterlaten in land van herkomst.

Redenen voor gedwongen huwelijk

Huwelijksdwang komt wereldwijd voor en kent verschillende redenen. Vaak worden slachtoffers gedwongen tot huwelijken om de familie-eer hoog te houden, maar ook geld kan een belangrijke rol spelen. Sommige ouders regelen het huwelijk van hun kind om te voorkomen dat er, in hun ogen, een verkeerde partnerkeuze wordt gemaakt. Soms worden huwelijken al bij de geboorte van het kind gearrangeerd. De huwelijkskandidaat heeft op deze manier totaal geen inspraak bij de keuze van zijn of haar partner. Een gedwongen huwelijk veroorzaakt vaak problemen. De partners kennen elkaar immers nog niet goed. Ruzie, misverstanden en huiselijk geweld liggen op de loer.

Huwelijksdwang in Nederland

Ook in Nederland komt huwelijksdwang voor, bijvoorbeeld bij Turkse, Marokkaanse, Surinaams-Hindoestaanse, Molukse, Iraakse, Iraanse, Somalische, Afghaanse, Pakistaanse, Koerdische, Chinese en Roma-gemeenschappen. In Nederland worden gevallen van huwelijksdwang nog niet geregistreerd, het is daarom lastig een schatting te maken van de problematiek.

Gedwongen huwelijk en (onmogelijkheid) scheiden

Een gedwongen huwelijk kan bij slachtoffers leiden tot sociale en psychische problemen, huiselijk geweld en in extreme gevallen tot zelfdoding. Dit kan optreden zowel voor het daadwerkelijke huwelijk, als na de voltrekking van het huwelijk. Jongeren die huwelijksdwang ervaren gaan er op verschillende manieren mee om. Sommige leggen zich neer bij het huwelijk en proberen het beste van de situatie te maken of hopen binnen een korte tijd te kunnen scheiden. Anderen lopen van huis weg of vluchten zelfs. Dit heeft vaak tot gevolg dat ze niet meer kunnen terugkeren in het gezin en worden verstoten door de familie en/of etnische gemeenschap.

Familie-eer

Verzet tegen het huwelijk kan bovendien resulteren in een schending van de familie-eer omdat het huwelijk gezien wordt als een verbintenis tussen twee families en niet tussen twee personen. Dit kan leiden tot eergerelateerd geweld, misschien zelfs eermoord. Verzet tegen een huwelijk kan leiden tot gedwongen achterlating in het herkomstland.

Angst voor verstoting

Angst voor verstoting door de familie en/of gemeenschap kan een reden zijn om geen hulp te vragen of om het huwelijk toch te laten sluiten. Ook de loyaliteit die jongeren (kunnen) ervaren voor hun ouders en/of gemeenschap, kan een reden zijn om geen hulp te vragen. De gevolgen voor degenen die zich bij het huwelijk neerleggen, variëren van de kans op een slecht huwelijk met veel conflicten, wellicht huiselijk geweld, het niet optimaal kunnen participeren in de Nederlandse samenleving tot gezondheidsproblemen, depressiviteit of zelfdoding.

Wetgeving

Op 1 juli 2013 is een wet in werking getreden die voorziet in de verruiming van de mogelijkheden tot strafrechtelijke aanpak van huwelijksdwang. Huwelijksdwang valt onder de strafbaarheid van het algemene dwangartikel, namelijk 284 van het Wetboek van Strafrecht. Daders kunnen maximaal 2 jaar gevangenisstraf krijgen. Om huwelijksdwang verder te kunnen voorkomen wordt het voortaan onmogelijk voor minderjarigen om te trouwen.

Signaleren, melden en opvang (potentiële) slachtoffers

Om huwelijksdwang goed aan te pakken is het van belang dat professionals vroegtijdig signalen opvangen en weten wat zij kunnen doen. Zij kunnen scholing krijgen en advies vragen bij verschillende instellingen. Als de veiligheid van een jongere in gevaar is, zijn er speciale opvangvoorzieningen ingericht. Je kunt terecht bij de volgende organisaties:

• Inzet Meldcode
• Veilig Thuis
• Het Landelijk Knooppunt huwelijksdwang en achterlating
• Het Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld (LEC EGG)

Nasrien Goelmohamed

InjeRecht