Het effect van scheiding op kinderen verschilt per cultuur

Individualisme versus Collectivisme

Het effect van scheiding op kinderen verschilt per cultuur waaraan zij toebehoren. Het gaat hier om de individualistische cultuur en collectivistische cultuur. In deze culturen gaat het om hoe kinderen leren over zichzelf denken.

Individualisme

In individualistische culturen, waar Nederland ook toe behoort, leren de kinderen om als ‘ik’ over zichzelf te denken. Bijvoorbeeld; als een leraar in de klas een vraag stelt, wordt van de leerlingen verwacht dat zij hun hand opsteken als zij het antwoord op de vraag weten, en horen ze ook individueel antwoord te geven op vragen. Bij het schrijven van een opstel moeten kinderen hun eigen visie en gedachten weergeven.

Iedereen hoort een eigen mening te hebben, en dit wordt ook gezien als een karaktereigenschap van een eerlijke persoon. In onze samenleving worden we gestimuleerd om ‘zelfverwezenlijking’ te bereiken, het beste uit onszelf te halen.

Collectivisme

In een collectivistische culturen, staan onderlinge banden centraal. De hele samenleving is opgedeeld in groepen, vaak familiegroepen. Daarnaast kan iemand behoren tot etnische groepen, een school en later bedrijf, of ook een beroepsgroep. In collectivistische culturen gaat de groep voor ALLES, dus ook voor het belang van het individu. Harmonie moet tegen elke prijs bewaard worden en er is weinig privacy. Kinderen leren over zichzelf te denken als ‘wij’.

Je vindt collectivistische samenlevingen vaak (maar niet altijd; Japan is een grote uitzondering) in omgevingen waar het moeilijk is ‘alleen’ te overleven, waar individuen niet op de hulp en bescherming van een overheid kunnen rekenen en daarom veiligheid en zekerheid binnen een groep zoeken.

Het hebben van goede relaties met een uitgebreide familie (niet alleen het directe gezin maar ook neven en nichten, (oud-) ooms en tantes) kan dan letterlijk het verschil tussen leven en dood maken. Deze bescherming brengt natuurlijk ook verplichtingen met zich mee; iedereen helpt elkaar.

Minder scheidingen bij collectivistische culturen

Bij collectivistische culturen zullen -over het algemeen gesproken- veel minder (officiële) scheidingen plaatsvinden dan bij individualistische culturen.

In de individualistische cultuur zal het kind veel meer aandacht hebben voor zichzelf, hij is er namelijk op gericht (zo heeft het kind het geleerd) een eigen visie over te vormen en naar zijn eigen ‘ik’ te kijken.

In collectivistische culturen zal een kind waarvan de ouders gaan scheiden niet gericht zijn op zijn ‘ik’ zijn mening en/of gedachten doen er niet aan toe, het kind zal onder druk staan van de groep en/of samenleving waar hij toebehoort.

Waar krijgt een kind mee te maken in collectivistische culturen?

Het kind zal te maken krijgen met de volgende factoren; schaamte, gezichtsverlies en angst, immers de scheiding van zijn ouders wordt wellicht als een misstap gezien. Aan de andere kant zal het kind dat in een collectivistische cultuur hoort ook hulp geboden krijgen, als dat noodzakelijk is, immers ‘de groep helpt elkaar’. Bij een individualistische cultuur is het kind meer op zichzelf gericht en zal zichzelf moeten helpen, bij eventuele hulpverzoeken.

Terug te komen op mijn vraag zal het kind bij en individualistische cultuur de scheiding van zijn ouders -over het algemeen gesproken- beter kunnen verwerken (voor zichzelf) dan een kind bij een collectivistische cultuur, waar geen enkel aandacht voor is voor het verwerkingsproces (het gaat niet om “ik”). Het effect van een scheiding voor deze kinderen uit deze twee culturen zijn verschillend. Ook in Nederland spelen deze culturen een grote rol bij interculturele mensen. Het is van uiterst belang dat de interculturele scheidingsspecialist hier aandacht voor heeft (met name voor de kinderen) tijdens het scheidingsproces.

Heb je na het lezen van deze blog vragen over de individualistische versus collectivistische cultuur neem dan gerust contact op met mij.

Nasrien Goelmohamed

InjeRecht