Ouderschap in en rond vechtscheiden

Onlangs was ik op een mini-congres met als thema: “Ouderschap in en rond (v)echtscheiden”.
 Deelnemers waren mediators, advocaten, coaches, therapeuten en andere mensen die met ouders in scheidings situaties werken. De schrijfsters Justine van Lawick & Margreet Visser, van het boek “Kinderen uit de knel” gaven samen met Jose Koster o.a ervaringsgerichte voorbeelden m.b.t.. het belang van de Meta Positie.  De positie vanuit een ander perspectief dan die waar je zelf midden in zit. Naar een situatie kunnen kijken vanuit een hoger niveau. Tegen klanten zeg ik wel eens, zullen we even met een helikopter boven de tafel gaan hangen en kijken wat hier gebeurt? Ouders hebben dan onmiddellijk door dat ze dan iets anders zien, anders denken dan wanneer ze er midden in zitten. Afstand nemen helpt om opnieuw naar situaties te kijken.

Ik zat stijf van schrik op mijn stoeltje, niet in staat om iets te doen.

Aan het einde van de dag speelden we een situatie na. In het Lorentzhuis, waar de “Kind uit de knel” -groepen plaatsvinden worden ouders o.a uitgenodigd tot een rollenspel . We werden in drie groepen verdeeld. Aan de ene kant van de zaal stonden mensen in de rol van een ouder die aan het scheiden is. In de gevechtshouding. In het midden zaten mensen die vanuit de ouderpositie kinderen moesten spelen (op kleine stoeltjes) en aan de andere kant stonden ook mensen die ouders moesten spelen die klaar stonden om hun gelijk te halen. Op het startsein van Justine van Lawick begonnen de ouders over de hoofden van de kinderen heen te schreeuwen en te tieren, verwensingen, financiële issues, verwijten. Alles wat je kunt bedenken als twee ouders ongegeneerd ruzie maken. Ik speelde in de rol van ouder één van de kinderen. Ik had mezelf een naam en een leeftijd gegeven en kon me aardig verplaatsen in een klantje van mij. Daar zat ik dan. Ik kromp in elkaar, kreeg tranen in mijn ogen en zat stijf van de schrik, nauwelijks bewegend.

Echtscheiden vraagt dus om meerdere perspectieven

Na afloop bespraken we onze ervaringen en vertelden Justine en Margreet dat de rollen in het echt in de groep gewisseld worden zodat iedere ouder kan ervaren hoe het is om daar te zitten als kind, op dat stoeltje terwijl over jouw hoofd heen oorlog gevoerd wordt. De insteek in de groep is dat de ouders toneel gaan spelen. Alsof ze iemand anders zijn. Onmiddellijke identificatie met de eigen situatie zou hen stoppen, maar toneel spelen willen en kunnen ze allemaal. Echter, zodra de rol van kind gespeeld was, ging het niveau van schelden omlaag, werd het stiller en hadden ouders steeds meer moeite met het voorzetten van hun oorlog. Opeens werden ze zich bewust van wat hun kinderen meemaakten. Ze konden er vanuit een ander perspectief naar kijken. Dat is meestal het begin van een kentering. Een besef dat er iets anders van ze gevraagd wordt.

Kinderen horen, voelen en zien veel meer dan we vaak denken.

In het Lorentzhuis bieden Justine van Lawick en Margreet Visser met een groot team dat inmiddels over Nederland uitzwermt groepsbijeenkomsten aan ouders die er echt niet uit komen. Ouders die overal al geweest zijn en teneinde raad toch bereid zijn om aan de slag te gaan voor hun kinderen die in de knel zitten. Parallel aan de oudergroep loopt de kindergroep. De ouders krijgen huiswerk, de kinderen niet. 
Ik schrijf deze blog ook voor ouders die niet naar zo’n groep gaan, omdat ik weet dat ruzie maken, schelden en elkaar het licht in de ogen niet gunnen ook voorkomt bij ouders die “goed” aan het scheiden zijn. In een vlaag van woede, haat, afgunst, verdriet herken je jezelf niet meer en kun je zomaar uitglijden. Denk dan niet dat je kinderen er niets van merken. Zelfs als ze op school zitten en ze komen thuis voelen ze aan de atmosfeer dat er iets gaande is. Vraag hulp. Laat iemand met je meekijken die de kinderen centraal zet en die vanuit hun perspectief met jou meekijkt.

Wat kan jij doen?

Mijn advies: “zoek hulp”, laat je niet leiden door je emoties. Neem je emoties en gevoelens in beheer. Scheiden doet leiden is een keuze. Maak er geen lijdensweg van, maar neem de leiding. Kom er achter wat jouw gevoelens en emoties je te vertellen hebben en zorg er voor dat die standpunten, posities en waardevolle bijdrages bij de andere ouder terecht komen op een manier dat hij of zij het wél kan horen. Soms is een eenmalig gesprek met een ervaringsdeskundige of professional voldoende om de weg naar een open communicatie weer te vinden.

Anne Buiskool