Schuldig?
Heb ik niet te gemakkelijk opgegeven? Had ik het niet langer moeten volhouden? Had ik niet langer moeten vechten? Héb ik wel gevochten? Welke moeder doet dit nou? Moet je om te breken niet op zijn minst in elkaar geslagen worden? Het schuldgevoel over wat ik hen aandoe ligt al maanden als een donkere deken over mij heen.
Deze zinnen dreunen door mijn hoofd als ik deze passage lees uit de column van Phaedra Werkhoven. De hardwerkende oud hoofdredacteur van een vrolijke glossy over het leven van de moderne vrouw. Ze heeft vier kinderen en meldde dat ook zij bij haar man weg was gegaan. Na elke zomerperiode en zo rond oud en nieuw is het vaak ‘raak’; relaties gaan uit. In mijn omgeving zijn ook verschillende huwelijken na tig gelukkige jaren uiteen gespat.
Schuldgevoel na scheiding
Het woord dat blijft hangen is schuldgevoel. Het gevoel dat je schuldig bent aan het mislukken van dit huwelijk en wat je daarmee je kinderen en omgeving aan doet. Je bent uiteraard niet schuldig, het is een gevoel; een gemoedstoestand die iedere gescheiden ouder zich kan voorstellen. Schuld is namelijk een pijnlijke emotie.
Als ouder wil je je kind beschermen tegen het verdriet en alle nadelige gevolgen van de scheiding. Jij wilt alles goedmaken en oplossen. Na een tijdje kom je er achter dat dat niet kan in de meeste gevallen. Het verdriet zal er zijn en gevolgen heeft deze scheiding zeker voor hun leven, al was het maar dat zij hun ouders minder gaan zien en mogelijk twee huizen hebben.
Als je jezelf deze vragen stelt wat is dan het antwoord? Het juiste antwoord? Wie bepaalt of jij gemakkelijk de handdoek in de ring hebt gegooid? Wat had je dan langer moeten volhouden? Ik las ergens dat degene die uiteindelijk de stekker uit het huwelijk trekt al veel langer daarvoor door de ander ‘is verlaten’, alleen nog niet letterlijk. Hoe had je harder moeten vechten en met wie? Is het echt nodig om fysiek geslagen te worden om uit een relatie te stappen?
Nutteloze vragen
Er is geen antwoord op deze eigenlijk nutteloze vragen. Er is maar één persoon die eerlijk en oprecht een antwoord kan geven op deze vragen. Niet jouw omgeving of de normen en waarden van onze maatschappij. Ik hoop dat jij je eigen koers hebt gevaren hierin en dat hebt besproken met je partner. Jij kan als enige een goed antwoord geven en als dat het geval is dan kan je het ook uitleggen aan je kinderen en je omgeving. Of zij het vervolgens snappen of begrijpen is niet van belang.
Als de koek op is dan is dat een constatering. Als de liefde voor je partner is verdwenen en de vorm van je relatie niet meer werkt en de intimiteit ook ver te zoeken is dan wordt het een lastig verhaal. Er valt weinig meer te bouwen.
Schuldgevoel na scheiding helpt niet
Kinderen willen dat hun ouders gewoon bij elkaar zijn en blijven. Ze willen een normale opvoeding met een vader en een moeder die ook nog om elkaar geven en plezier met elkaar maken. Mijn meiden zeggen dat nog altijd, ook al zijn we al 6 jaar uit elkaar en zij tegelijk inzien dat het zo rustiger is.
Als de beslissing van een scheiding dan is genomen dan helpt het niet om te blijven hangen in dit schuldgevoel. Het verleden is geweest en de toekomst is nog niet gebeurd. Zorg goed voor jezelf en laat je kinderen voelen dat je een liefdevolle ouder bent ondanks het mislukken van de relatie. Hoe jij omgaat met deze scheiding is een mooie waardevolle les van je kinderen. Je bent een voorbeeld voor ze hoe je met tegenslagen in het leven kunt omgaan. Vergeet daarbij jezelf niet en verlies je niet in de krachtige moeder die het allemaal wel zelf kan.
Ik ben Martine (49 jaar) en ik woon in Amsterdam met mijn twee puberende meiden. Ik ben tien jaar geleden gescheiden en inmiddels in rustig vaarwater beland na een uiterst turbulent begin. De scheiding was een verdrietige periode en tegelijk heeft het mij persoonlijk veel gebracht. De meiden hebben inmiddels hun eigen relatie met hun vader opgebouwd. Voor iedereen die er nu middenin zit, heb ik als tip dat het allemaal goed komt uiteindelijk.
Lees ook de andere blogs van Martine.
Nicky - 1 nov 2017
Goh hoe herkenbaar!! Mooi geschreven ??
Gerda - 7 nov 2017
Ja, dat eeuwige schuldgevoel.... Doodmoe word ik ervan. Ik was degene die de stekker eruit trok na ruim 25 jaar getrouwd te zijn geweest. Aan de ene kant voelt de bevrijding, aan de andere kant knaagt het schuldgevoel. Verstandelijk kan ik beredeneren, dat ik er echt alles aan gedaan heb wat in mijn vermogen lag. Desondanks is het me niet gelukt en ik voel het als falen. Welke ouder wil dit nu voor haar kinderen? Ik weet dat ik verder moet en ik doe het ook, voorlopig nog even op de automatische piloot. Niet omdat ik het leven zo ontzettend leuk vind, met alle ballen die ik in mijn eentje hoog moet houden. Net als alle andere alleenstaande ouders. Ik hoor regelmatig : het leven is een feestje, maar je moet zelf de slingers ophangen. Die slingers, daar ga ik naar op zoek.... Ik wil een ieder die in dezelfde situatie zit een witte bloem zenden. In mijn beleving de kleur bloem van ontvangen. Ik hoop, dat we allemaal na een pittige les en zachte tijd mogen beleven.
B - 1 nov 2017
Ik heb wel moeite met het gegeven; Ik heb er jaren voor gevochten.....VECHTEN doe je samen!. Je praat erover, gaat in therapie oid. Maar dropt niet out of the blue deze alles verwoestende BOM en durft te zeggen dat je zo gevochten heb. Geen tekens, geen signalen en geen woorden maar 0 punt! Klaar! Over en uit! SLIK... Ik snap best dat je liefde niet kunt afdwingen en dat bij elkaar blijven voor de kinderen ook een dooddoener is. Maar als de 1 hier (alleen) al jaren mee bezig is en de ander denkt in een goed huwelijk te zitten....? De verlater heeft werkelijk geen idee wat dit met de achterblijver doet. Ik heb 5 jaar (ja zolang heeft hij gevochten?????) in een poppenkast geleefd. Ik heb daar nu inmiddels 5 jaar later nog steeds last van. Niets is wat het lijkt, Vertrouwen in mensen is redelijk weg en een nieuwe relatie? Vandaag zegt iemand tegen je Ik hou van je en volgende week kan hij zomaar weg zijn...Dus bij twijfel, praat erover! gooi het open! Vast moeilijk en niet leuk maar wel eerlijk. Ik ben inmiddels los van mijn ex en het gaat goed maar er zit gewoon een litteken....Geen litteken van een scheiding maar de manier waarop.
Irene van den Oever - 2 nov 2017
Beste B, Ik kan me heel goed voorstellen hoe je je voelt als je zo ineens de mededeling krijgt dat je partner niet meer verder wil. Een scheiding is één van de meest stressvolle levensgebeurtenissen die je als mens mee kunt maken. Ook voor degene die 'de stekker eruit trekt'. Vaak wordt die als dader gezien, terwijl hij of zij evenzo slachtoffer kan zijn als de achterblijvende partner. Mensen kiezen niet voor een scheiding om de ander pijn te doen. De pijn is een gevolg van hun keuze. Die pijn voelen ze zelf ook. Zeker als je ziet hoe lang mensen er vaak over doen om definitief de knoop door te hakken. Mijn partner kwam na 17 jaar uit de kast, dat had niemand, ook ik niet, zien aankomen. We gaan nog altijd heel goed met elkaar om. Zijn innerlijke strijd met betrekking tot zijn identiteit en de gevolgen die dat voor ons huwelijk had, is echt verschrikkelijk geweest. Daar hebben we veel over gesproken. Samen vechten ging in dit geval niet.Ook ik heb er jaren over gedaan om weer (zelf)vertrouwen te krijgen en te geloven in mijzelf. Fijn om te lezen dat je jouw leven weer hebt opgepakt, ondanks alle pijn en frustratie over de manier waarop je relatie is beëindigd. Ik denk dat je een heel goed punt maakt als je zegt: gooi het eruit! Gebrekkige communicatie wordt door ex-partners zelf aangegeven als belangrijkste oorzaak van hun scheiding of relatiebreuk. Diezelfde gebrekkige communicatie is ook de oorzaak van het stijgend aantal vechtscheidingen. Want als je al tijdens het huwelijk niet goed samen kon praten, zal dat na het huwelijk niet ineens heel erg positief veranderen. Goed, open en verbindend communiceren is een hele kunst. Niet wachten tot de bom barst maar op tijd aangeven wat jij nodig hebt van de ander en ogen en oren open houden voor wat de ander van jou nodig heeft. Wat dat betreft is er nog heel wat werk aan de winkel!
Patricia - 23 apr 2019
Ja, inderdaad vechten doe je samen. Vluchten doe je alleen.
B - 3 nov 2017
Op is op...dat kan. Ik zeg ook niet dat mijn ex niet heeft gevochten en geen pijn en verdriet heeft gehad. Dat geloof ik onmiddelijk maar wat ik niet snap is dat je je partner niet meeneemt in dat proces. Hij was al bij de finish en sprong op de sneltrein die scheiden heet. Dat voelt als een oneerlijke strijd....Ook heel verwarrend als iets een week daarvoor nog o.k leek (en nee, ik heb niet onder een steen gelegen) De scheiding was verre van chique en het na huwelijk naar en respectloos. Iets wat ik ook niet kan begrijpen na een leven van 27 jaar samen inclusief kinderen. Het is nooit goed afgesloten en dat vind ik tot op de dag van vandaag nog steeds erg jammer...en was niet nodig geweest.
Eline Stap - 3 nov 2017
Eens met jou B, het is oneerlijk als iemand voor zichzelf besluiten neemt zonder de ander daarin te kennen. Zelf zou je dat ook niet prettig vinden, als iemand je zo ineens voor het blok stelt. Net wat je zegt, hij is al bij de finish en jij moet nog beginnen met lopen. Ik heb het in mijn directe omgeving ook meegemaakt. Wat Irene zegt, is dan vaak wel aan de hand: geen ingang hebben voor een goed gesprek, omdat de communicatie nooit echt goed heeft verlopen. Veel voor elkaar invullen. 'Oh, hij is zeker moe van zijn werk, vandaar dat hij wat stroef is'. 'Ze heeft vast zorgen om xxx, vandaar dat ze wat afstandelijk doet'. Of angst voor het antwoord als je ècht antwoord wilt op de vraag: 'wat is er aan de hand?' Zo jammer. Ik kan me voorstellen dat je dat nog heel lang achtervolgt, dat je niet de kans hebt gekregen om mee te denken, mee te werken aan een invulling van het proces, aan iets dat misschien een wending had kunnen betekenen. Een enorme gemiste kans. Sterkte.
jola - 3 nov 2017
Herkenbaar. Voor mij was op enig moment het inzicht dat zodra ik het over 'volhouden' heb, er iets niet klopt. Dat je je partner daarover tijdig inlicht en probeert mee te nemen is voor mij logisch. Na dit zeker 3 jaar geprobeerd te hebben was het voor mij meer dan genoeg. Al vond hij dat het uit de lucht kwam vallen.
Eline Stap - 7 nov 2017
Schuldgevoel is een nutteloze emotie die alleen maar energie vreet. Het lost niets op. Het is mooi als je het naast je neer kunt leggen en actief kunt werken met de dingen die wel positief zijn. Niet om iets te compenseren, maar omdat het mooi en fijn is wat je hebt. Een goed (en hernieuwd?) contact met je kinderen, een nieuwe fijne plek voor jezelf, je werk, je hobby's. Ik zat ooit ook bij de mediator te huilen: ik vond het zo'n enorme naaistreek die we de kinderen leverden. Ook wij hadden onze best gedaan, jaren geprobeerd een dood paard overeind te sjorren. Ik vond het zo oneerlijk tegenover de kinderen. Tot de mediator zei: er zijn zoveel scheidingen waarin het zoveel oneerlijker verloopt dan bij jullie. Dat hielp wel enigszins. We hebben echt ons best gedaan om het zo goed mogelijk voor iedereen te regelen. Je kunt je kinderen niet overal tegen beschermen, ook niet tegen dit verdriet. Ja, natuurlijk kun je bij elkaar blijven om hen niet te willen schaden, maar wat is daar het nut van als er geen liefde meer is? Als er alleen maar ruzies zijn, een nare sfeer in huis, een kilte? Het is een zware periode, zo net na de scheiding, maar die zachte tijd, die komt echt.
Diana - 15 jan 2018
wat een mooie blog en reacties, moet even reageren. Heb vanmiddag om 13 uur zitting over de omgangsregeling van onze 2 kinderen, 14 en 17 jaar oud. 2017 was een apart jaar, daar waar niemand het verwacht had en ik waarschijnlijk het allerminst, ben ik als een blok gevallen voor een andere man, en heb redelijk vlot dat ook laten weten aan mijn huidige ex, vader van mijn kinderen, voor iedereen een heftige beslissingen dat ik vertrok. In de maanden die volgenden heb ik mijn kids zoveel mogelijk laten weten dat ik dol met ze ben maar niet gepusht dat ze verplicht waren om te komen en te slapen enzenz. Inmiddels is iedereen wat bekomen, heeft mijn ex ook een nw liefde en komen de jongens regelmatig langs. Echter zijn het ook pubers die hun eigen leven gaan opbouwen, terecht. T lijkt alsof iedereen zijn weg wat gaat bewandelen, degene die echter continu springt of teleurgesteld wordt ben ik zelf. Heb steeds t gevoel dat ik mijn kinderen hun jeugd heb afgenomen, alsof ik daardoor niet zelf mag genieten of af en toe wel maar continu op scherp sta van "stel dat ze bellen dat ze willen komen en ik net wat anders van plan was te gaan doen". Ik wil graag gaan genieten van t moois wat mij is overkomen. Heb absoluut geen hekel aan mijn ex, dat blijf ik ook steeds herhalen, maar ik was blijkbaar klaar (zijn ook wel dingen gebeurd waardoor t gevoel over is/ ging) Mag ik voor mezelf gaan en vertrouwen erop dat ik gewoon hun mama ben en blijf, zonder continu op scherp te staan? en t schuldgevoel van me af mag zetten, maar hoe dan? Groet Diana
Eline Stap - 15 jan 2018
Lastig, Diana, 'ik wil graag gaan genieten van het moois wat mij is overkomen'. Dat geloof ik achter elkaar. Maar het moois wat jou is overkomen, heeft wel heel veel gevolgen gehad voor de mensen om je heen. Ik vind het nogal egocentrisch overkomen allemaal, eerlijk gezegd. Mijn kinderen zaten ook middenin de puberteit toen wij uit elkaar gingen (zonder dat er een ander in het spel was), het is een kwetsbare leeftijd. Je kunt wel afspraken met ze maken, grenzen stellen. Maar ze hebben al aardig wat te verstouwen gekregen, een scheiding en twee nieuwe partners van hun ouders. Ik geef het je te doen, als je zelf nog helemaal je pad aan het vinden bent in het leven. Dan is het niet jouw plek als ouder om je eigen geluk centraal te zetten. Je kinderen zouden op plek één moeten staan, je kunt je eigen momenten daar omheen creëren. En daar zul je het mee moeten doen. Je bent bewust moeder geworden, en dat is een taak die je je leven lang mag vervullen.
Eline Stap - 15 jan 2018
Wat ik wil benadrukken: natuurlijk mag je grenzen stellen, je kinderen mogen jouw privéleven best respecteren of leren om daar ruimte voor te geven. Dat had ook gemogen als je relatie met je ex had blijven bestaan. Daar kun je afspraken over maken, toch? Nu komt het echter over alsof je het maar lastig vindt dat je altijd voor ze klaar moet staan. Dat hoeft dus niet, er zijn twee ouders in het spel. Ik begrijp dat er gepraat wordt over een omgangsregeling? Dat lijkt me heel nuttig. Kun je ook met je kinderen zelf hier goed over praten?
Fien - 3 jun 2021
Dat schuldgevoel, ja, dat herken ik ook. Het vertrouwde leventje van de kinderen doorbroken. Voorgoed. En hoewel ze het, na roerige tijden, erg goed doen en we allemaal weer in rustig vaarwater zitten, kan het nog wel eens aan me knagen dat hun toekomstbeeld verstoord werd.