In de serie Kinderkwalen… Krentenbaard

Wat is krentenbaard?

Een krentenbaard is een bacteriële infectie van de huid rond de mond en neus. Ook op de armen en benen komt deze infectie voor, dan heet het kinderzeer. Artsen spreken van impetigo. Krentenbaard is onschuldig maar zeer besmettelijk en komt het meest voor bij kinderen onder de negen jaar.

Impetigo kan ontstaan op een beschadigde huid, bijvoorbeeld bij eczeem, maar kan ook de gezonde huid aantasten. Het is een zeer besmettelijke aandoening, die meestal voorkomt bij kinderen. Op scholen en de kinderopvang kunnen kleine epidemieën voorkomen. Impetigo komt meestal voor in het voorjaar en in de zomer.

Wat zijn de verschijnselen?

De infectie begint vaak op een plaats waar de huid al beschadigd is (schaafplekje, krabplekje, eczeem). Er ontstaan enkele wondjes, rode plekjes en soms blaasjes met gele pus. Deze ontstoken plekjes kunnen samenvloeien en zich uitbreiden. Als een blaasje openbarst, droogt het in en ontstaat er een honinggele korst. Als er veel wondjes, blaasjes en gele korstjes rond de neus en mond zitten, dan kan het eruitzien als een baard van krenten. Daar komt de naam vandaan. Krentenbaard kan jeuken. Bij krentenbaard in het gezicht zijn er soms zwellingen in de hals te voelen. Dit zijn klieren die opzwellen als reactie op de infectie.

Hoe ontstaat het?

Krentenbaard wordt veroorzaakt door een bacterie. Het gaat meestal om de stafylokok. Kinderen en volwassenen kunnen deze bacterie bij zich dragen (bijvoorbeeld in hun neus) zonder zelf krentenbaard te krijgen. Meestal wordt de bacterie overgedragen via de handen of via besmet speelgoed. Krentenbaard is besmettelijk totdat de wondjes zijn ingedroogd of genezen. De stafylokok kan soms ook door hoesten of niezen worden overgedragen.

Krentenbaard blijft besmettelijk zolang de blaasjes vocht afscheiden.

Adviezen/Zelfzorg

De volgende hygiënische maatregelen kunnen helpen verergering en uitbreiding van de krentenbaard tegen te gaan en besmetting van anderen te voorkomen:

• Probeer aanraken of krabben van de wondjes te voorkomen. Als het kind oud genoeg is kunt u ook uitleggen waarom.

• Zorg dat uw kind regelmatig de handen wast met gewone zeep.

• Houd de nagels schoon en kort.

• Was uw kind een keer per dag met zeep.

• Laat uw kind een eigen handdoek gebruiken en neem elke dag een nieuwe handdoek.

• Zorg dat mensen in de omgeving van uw kind regelmatig de handen wassen (informeer de klas en/of de kinderopvang).

• Eventueel kunt u de dingen die uw kind vaak aanraakt (speelgoed, deuren, trapleuning) een keer per dag schoonmaken.

Ondanks deze maatregelen is besmetting onder kinderen haast niet te voorkomen. Als een kind krentenbaard heeft, dragen meestal meerdere kinderen in de klas en/of de kinderopvang de bacterie al bij zich, ook zonder dat ze het merken.

Welke geneesmiddelen kunnen worden gebruikt bij krentenbaard?

Fusidinezuur op de huid

Fusidinezuur is een antibioticum dat verschillende soorten bacteriën doodt. Het belemmert bij de bacteriën de aanmaak van eiwitten. Zonder eiwitten kunnende bacteriën niet verder groeien en sterven af. De infectieverschijnselen zullen hierdoor afnemen.

Tetracycline op de huid

Tetracycline is een antibioticum dat verschillende soorten bacteriën doodt. Het remt de eiwitaanmaak van de bacterie. Een bacterie die geen eiwit kan aanmaken, kan zich niet meer vermenigvuldigen en sterft af. De infectieverschijnselen zullen hierdoor afnemen.

Mupirocine op de huid

Mupirocine is een antibioticum dat bacteriën doodt, met name stafylokokken en streptokokken. Dit zijn bacteriën die vooral op huid en slijmvliezen voorkomen. Mupirocine belemmert bij de bacteriën de aanmaak van eiwitten. Zonder eiwitten kunnen de bacteriën niet verder groeien en sterven ze af. De infectieverschijnselen zullen hierdoor afnemen. Mupirocine wordt pas voorgeschreven wanneer andere antibiotica, zoals fusidinezuur of tetracycline niet voldoende hebben geholpen.

Penicilline-antibiotica om in te nemen

Penicilline-antibiotica doden vele soorten bacteriënen en hebben een goede opname in het lichaam. Ze blokkeren een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bacteriegroei waardoor de bacterie afsterft. Een aantal penicilline-antibiotica heeft een specifieke werking tegen bepaalde soorten ziekteverwekkers. Vanwege deze specifieke werking en de goede opname, worden deze middelen ingezet bij infecties van de huid. Penicilline-antibiotica worden pas voorgeschreven wanneer de infectie te uitgebreid is en een behandeling met een crème of zalf met antibiotica onvoldoende werkt en als het kind ook koorts heeft door de infectie. Voorbeeld is flucloxacilline.

Zinkoxide op de huid

Als de krentenbaard niet zo ernstig is, kan zinkoxide worden gebruikt. Dit werkt tegen de eventuele jeuk en helpt ook om de blaasjes te laten indrogen. Het werkt echter niet tegen de bacterie. Krentenbaard gaat meestal vanzelf over. Als de krentenbaard ernstiger is, is daarom één van bovenstaande middelen nodig dat werkt tegen de bacterie.

Zwangerschap

Krentenbaard tijdens de zwangerschap is in principe niet gevaarlijk voor het ongeboren kind, maar het kan wel infectiegevaar opleveren bij de bevalling (als de moeder de infectie heeft). Heel duidelijk is deze relatie echter niet.

Meestal geneest krentenbaard binnen één tot drie weken zonder littekens achter te laten. Krentenbaard biedt geen bescherming tegen een nieuwe infectie.

Ondanks deze maatregelen is besmetting onder kinderen haast niet te voorkomen.Als een kind krentenbaard heeft, dragen meestal meerdere kinderen in de klas en/of de kinderopvang de bacterie al bij zich, ook zonder dat ze het merken.