Parallel ouderschap, wat is dat?

Mijn ouders zijn in mijn studententijd gescheiden. Als ik terugdenk aan die tijd, herinner ik me voornamelijk flarden. Herinneringen gaan vooral terug naar verdriet en grote veranderingen die volgden. Het gevoel dat daarbij achteraf overheerst, is dat mijn ouders het goed deden. Waarom? Omdat ik als kind weinig meekreeg van procedures rondom het ontvlechten van jaren huwelijk en gedeeld gezinsleven, en bijvoorbeeld omdat ik me bij beide ouders welkom voelde. Was dit dan een geslaagde of ‘goede scheiding’? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden.

Ouderschap na scheiding: over coöperatief en parallel ouderschap

Een snelle search in Google (mei 2020) met ‘goed scheiden’ levert maar liefst 17,9 miljoen resultaten op. Dat betekent dat er heel veel over geschreven en gedacht wordt. Dit geldt ook voor wetenschappelijke publicaties.  Twee kernpunten springen eruit:

1. Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor alle betrokkenen.

Onderzoek bevestigt dat een scheiding een risicofactor is voor het ontstaan van emotionele en gedragsproblemen en de ontwikkeling van kinderen.

2. De manier waarop de ouders het ouderschap na de scheiding vormgeven, is een heel bepalende factor in hoe het met de kinderen gaat.

Op basis van onderzoek weten we dat ouderlijk conflict negatieve gevolgen heeft voor de kinderen, terwijl een goede band met beide ouders juist positief uitwerkt.

Coöperatief en parallel ouderschap

Betekent dit dat goede samenwerking tussen ouders de enige weg is? Niet noodzakelijk. Psychologe JoAnne Pedro-Carroll beschrijft twee goede manieren om ouderschap na scheiding vorm te geven: coöperatief ouderschap en parallel ouderschap.

Coöperatief ouderschap

Bij coöperatief ouderschap is er inderdaad sprake van weinig conflict tussen ouders, werken ouders goed samen en zijn zij respectvol naar elkaar. Ouders communiceren direct met elkaar over de behoeften van de kinderen en zijn flexibel over afspraken rondom de omgang.

Dergelijke samenwerking, een respectvolle houding en beperkt conflict, toonden mijn ouders ons tijdens hun scheiding. Dit komt het meest in de buurt van het traditionele beeld van de ‘goede scheiding’ en wordt verondersteld de meest optimale kansen te bieden aan kinderen. Maar het lukt niet altijd (direct) om na de scheiding goed samen te werken of ruzie te voorkomen in het bijzijn van de kinderen. Dan kan parallel ouderschap een goed alternatief zijn.

Parallel ouderschap

Bij parallel ouderschap geven ouders ieder hun eigen gezinsleven en ouderschap met de kinderen vorm. Afspraken over de omgang worden strikt nageleefd en contact tussen de ouders wordt vermeden. Communicatie loopt bijvoorbeeld via een heen-en-weer-schriftje. Belangrijke beslissingen over de kinderen worden genomen via een derde partij of een formele overeenkomst.

JoAnne Pedro-Carroll geeft in haar boek ‘Kinderen op de eerste plaats’ tips en voorbeelden voor het vormgeven van (coöperatief en parallel) ouderschap na scheiding. Haar gedachtengoed is verwerkt in de training ScheidingsATLAS, inclusief een toelichting en tips bij coöperatief en parallel ouderschap. De training is online gratis te volgen.

Niet één antwoord

Coöperatief en parallel ouderschap zijn twee uiterste manieren om ouderschap na scheiding op een goede manier vorm te geven: alle (meng)varianten daartussen zijn denkbaar.

Zo kan parallel ouderschap voor ouders direct na de scheiding rust en duidelijkheid scheppen, terwijl na verloop van tijd meer ruimte is voor samenwerking en een meer coöperatieve vorm van co-ouderschap ontstaat.

Andersom kan ook, dat ouders na de scheiding in eerste instantie coöperatief ouderschap vormgeven, maar dat er dan iets verandert waardoor strijd ontstaat en opgeschoven wordt naar meer parallel ouderschap.

Zodoende is er niet één antwoord: het gaat om wat in ieders situatie het beste past.

Mariska Klein Velderman