
De narcist maakt graag gebruik van manipulatietechnieken. Als je narcisme en deze technieken niet kent, ben je mooi in de aap gelogeerd. Je raakt steeds verder van jezelf verwijderd. Het gaat ten koste van je energie, je gezondheid. Dat maakt je nog meer manipuleerbaar.
Inhoud blog
De narcist is er meester in
Tot je weet waar je mee te maken hebt. Dan kun je een keuze maken en voor jezelf gaan staan. Loskomen van de narcist. Hem of haar geen voeding meer geven, geen emoties laten zien. Dat is best lastig, want een narcist haalt nog emoties uit een steen. Om emoties zo goed als mogelijk niet te tonen, is voorbereiding op het contact belangrijk. Als je weet wat je kunt verwachten, kun je erboven staan.
Dit kun je doen door gebruikte manipulatietechnieken te herkennen. En ze te benoemen: ‘Oh, nu verandert hij van onderwerp.’ Of ‘Ze probeert me nu te isoleren’. Om je daarbij te helpen heb ik negen van de meest gebruikte technieken voor je verzamelt:
1. Aantrekken en afstoten
Met aantrekkend gedrag word je binnengehaald en gehouden. Met afstotend, onderuithalend gedrag word je gestraft voor wat je doet of laat. Juist de afwisseling ervan werkt zo verwarrend.
Zo heb je een fantastische partner en een fantastisch leven, zo word je onderuitgehaald. Als je dat niet langer pikt, komt het attente, aardige gedrag weer terug. Daardoor ga je twijfelen. Heb je het wel goed gezien? Ligt het niet aan jou? Je krijgt hoop dat het weer wordt zoals het in het begin was. Je blijft of gaat terug.
De technieken hieronder vallen onder afstotend gedrag.
2. Omlaaghalen
Wat prachtig en mooi aan je was in het begin van de relatie wordt later onderuitgehaald. Daar waar je in werd gesteund, word je later voor de voeten geworpen. Met denigrerende grapjes of door je wordt openlijk bekritiseerd, uitgescholden, gekleineerd. Met of zonder woorden.
3. Intimideren, dreigen
De narcist kan overgaan tot dreigen. “Als jij niet dit, dan…” of “Als je van me zou houden, dan…” Voeg daar een intimiderende houding bij, dan is het plaatje compleet. Door in te spelen op je angst, je schuldgevoelen en je verantwoordelijkheidsgevoel word je gedwongen in de pas te lopen.
4. Woorden en acties zijn niet gelijk
De narcist zegt iets anders dan wordt gedaan en andersom. Of ontkent het te hebben gezegd of gedaan terwijl dat wel het geval is. Dit zorgt er voor dat je aan jezelf gaat twijfelen.
5. Veranderen van onderwerp
Ook dit veroorzaakt verwarring. Veranderen van onderwerp, maar ook bijzaken erbij halen, oude koeien, heel breed uitwijden. Alles om jou, en anderen, af te leiden van waar het om gaat zodat de narcist geen verantwoording voor zijn of haar gedrag hoeft af te leggen.
6. Zaken omdraaien
Feedback of kritiek wordt zo omgedraaid dat je voor je het weet zelf de schuld hebt en verward achter blijft. Het is altijd de schuld van iets of iemand anders. Zelfs vreemdgaan, bijvoorbeeld, is de schuld van de partner die iets niet of wel gelaten heeft. Daarom moest de narcist wel vreemdgaan. Ook dit is het ontlopen van verantwoordelijkheid.
7. Projectie
De narcist projecteert zijn of haar slechte eigenschappen op jou, en jouw goede eigenschappen op zichzelf. Word je beschuldigd van iets, dan kun je er zo goed als zeker vanuit gaan, dat hij of zij dat zelf doet. Alle technieken onder 4 t/m 7 zijn onderdelen van de manipulatietechniek gaslighting.
8. Isoleren
Door je los te weken van familie, vrienden, werk, inkomen en andere zaken die je voeding en energie geven, probeert de narcist je steeds afhankelijker van hem of haar te maken. Door twijfel te zaaien bij jou over familie en vrienden en andersom. Zeker na een scheiding is de kans groot dat er slecht over je gesproken wordt. Of zielig over zichzelf, wat ook een beeldvorming geeft over jou.
9. Onvoorspelbaar gedrag
Van lachen naar ontploffen naar weglopen naar terugkomen en doen of er niets gebeurd is. Of straffen met een silent treatment om daarna weer heel charmant te zijn. Dit alles werkt heel verwarrend omdat je helemaal niet weet wat je kunt verwachten.
Niet meer meegaan in het drama
Herken je deze vormen van manipulatief gedrag? Dit zijn maar negen voorbeelden, er zijn er meer. Soms is herkennen alleen niet genoeg. Heb je meer nodig om feitelijk en zakelijk te blijven in contact met een narcist, om je niet mee te laten sleuren in het drama.
Willy Sietsma
Rutger - 8 jul 2020
Shit, hoe ontzettend herkenbaar, maar nooit als dusdanig doorgehad...
Willy Sietsma - 9 jul 2020
Goed dat je het nu doorziet, Rutger. Dat geeft je de kans er iets mee te doen of het in de toekomst wel te onderkennen. Warme groet, Willy
Lieven - 12 mei 2021
Pas na 30 jaar huwelijk ben ik tot het besef gekomen dat ik met een narciste was gehuwd. Alle 9 aangehaalde punten heb ik meegemaakt. Tot ik vorig jaar niet meer in de pas wou lopen en het genoeg vond met als gevolg dat ze de scheiding heeft aangevraagd. Ze is apart gaan wonen en vertelt ze tegen iedereen in het dorp hoe onmogelijk ik was en zij speelt het slachtoffer. Echt een verschrikking. Jammer dat ik dit net eerder heb ingezien. De dochter wou niet mee verhuizen ze wou persé bij mij blijven.
Saraja - 9 jul 2020
Kan een autist ook aan gaslighting doen?zijn therapeut zegt van niet..maar ik ben de gene die het ondergaat en de ware ik zie..
Willy Sietsma - 9 jul 2020
Beste Saraja, Ik ben geen expert op het gebied van autisme. Wat ik wel weet is dat gedragingen van narcisten en autisme op elkaar kunnen lijken. Autisme is aangeboren, narcisme is een beschermingsmechaniek. Waar een narcist geen empathie heeft en niets geeft om wat het met de ander doet, mist ook de autist vaak empathie, maar niet uit onwil, maar onvermogen. Wat betreft je vraag over gaslighting, ik durf het niet te zeggen dat een autist dat niet doet. Ik zou het eens navragen bij een autisme coach of andere hulpverlener op dit vakgebied. Een soort van second opinion aanvragen. Sterkte, Warme groet, Willy
T - 3 aug 2020
Ik dacht ook altijd dat m’n ex autistisch of iets was. Ik wist dat er iets was, ik dacht ook altijd dat de kenmerken van een narcist nooit overeen kwamen, maar na 7 jaar zag ik pas in (door mijn omgeving) dat alles overeenkomt. Twijfel nooit aan jezelf. Ze weten alles goed te verbergen. En jou en anderen op het verkeerde been te zetten.
Eline Stap - 10 jul 2020
Dag Saraja, mijn ervaringen met autisme (ex en zoon) is dat ze de oorzaak van zaken vrijwel altijd buiten zichzelf zoeken. Binnen het autismespectrum heb je heel veel variatie. De een zal dit sterker hebben dan de ander. Zoals Willy opmerkt, is het bij narcisme een beschermingsmechaniek, bij autisten is dat aangeboren. Bij mijn zoon merk ik dat hij hierin kan leren. Bij mijn ex is dat vermogen een stuk kleiner. Ook hierin zit dus verschil.
Richard van Emmerik - 2 okt 2021
Wist u dat deze technieken eveneens in Nederland worden toegepast door gedragsdeskundigen en reclasseringsmedewerkers? Ik heb daar sinds 2000 ervaring mee! Ik heb een zogenaamd 'leugentje om eigen bestwil' destijds niet geaccepteerd en dit werd een sneeuwbaleffect waarin geen middel onbenut is gelaten. Blijkbaar leren gedragsdeskundigen veel van narcisten.